Het aantal meldingen van de Japanse duizendknoop is in de afgelopen jaren landelijk flink toegenomen. Veel gemeenten hebben dan ook een flinke kluif aan het bestrijden en beheersen van de plant. Daarnaast loopt het in de papieren en kost het veel tijd. Ook dit jaar zet de groei van de exotische plant door.
Tot eind mei zijn er in het hele land bijna anderhalf keer zoveel meldingen gedaan als in dezelfde periode vorig jaar, zo blijkt uit een analyse van ANP/LocalFocus op basis van cijfers van waarneming.nl. Volgens Chris van Dijk, plantendeskundige en onderzoeker aan de Wageningen University, is het positief dat er meer meldingen over de Japanse Duizendknoop worden gedaan. Hoe meer mensen op de hoogte zijn van deze invasieve exoot, hoe beter de verspreiding kan worden ingeperkt, zo is de gedachte.
Regionale uitschieters
Uit de regionale cijfers blijkt ook een aantal opvallende zaken. Zo werden er in Overijssel in de eerste vijf maanden van dit jaar bijna evenveel meldingen gedaan als in heel 2021. In alle provincies is een piek in het aantal meldingen te zien. In Zeeland is de grootste relatieve stijging waar te nemen in vergelijking met tien jaar geleden. Ook in Friesland, Gelderland en Noord-Brabant was de relatieve stijging in die periode erg hoog.
Probleemplant
Het aantal meldingen staat overigens los van de mate waarin de plant daadwerkelijk voorkomt. De verklaring voor de toename in meldingen wordt gezocht in de communicatie. Gemeenten en andere overheidsinstanties delen steeds vaker informatie over de plant, hoe deze eruit ziet en waarom de verspreiding een probleem vormt.
De belangrijkste reden waarom de groei ingeperkt moet worden is omdat de Japanse duizendknoop andere planten en struiken verdringt die hier oorspronkelijk groeien. De soort komt van oorsprong niet voor in ons land en is in 1823 van uit Japan geïmporteerd. De plant heeft een enorme groeikracht, vermeerdert zich makkelijk en is niet goed te bestrijden. Daarnaast kan de plant veel schade aanrichten aan funderingen, wegen en riolering. De duizendknoop groeit bijvoorbeeld via bestaande scheuren in beton, metselwerk of asfalt omhoog en richt zo schade aan.
Verschillende bestrijdingsmethodes
Er wordt door gemeenten veel geëxperimenteerd met de aanpak. Daarbij worden verschillende methodes ingezet voor het bestrijden van de invasieve exoot. Van kokend water en elektrocuteren tot de inzet van varkens en schapen. De methodes zijn niet allemaal even succesvol. Dennis Geraerts van bestrijdingsbedrijf Geraerts-Someren geeft aan dat de plant ondanks zorgvuldige verwijdering vaak weer terugkomt. Volgens hem is het uitputten van de plant de enige manier om er vanaf te komen. ‘Je moet bezig blijven om de plant helemaal uit te roeien.’ Een recent opgedoken natuurlijke vijand kan daarbij wellicht helpen. De – eveneens – Japanse bladvlo lijkt vooralsnog effectief zijn werk te doen.
Helemaal niks ondernemen is volgens experts geen optie. Van Dijk pleitte eerder voor meer samenwerking tussen terreinbeheerders en meer centrale aansturing. ‘De aanpak van invasieve exoten, waaronder de Japanse duizendknoop, is in Nederland erg gedecentraliseerd geregeld.’ Provincies zijn daarbij verantwoordelijk en sturen gemeenten aan. ‘Dan heb je 350 eilanden die allemaal hun eigen aanpak en prioritering hebben.’
Flinke kluif
Veel gemeenten hebben dan ook een flinke kluif aan het bestrijden en beheersen van de plant. Daarnaast loopt het in de papieren en kost het veel tijd. Er zijn daarbij flinke verschillen in de manier waarop en de intensiteit waarmee provincies en gemeenten de woekerende Japanse duizendknoop aanpakken, zo bleek eerder. In de gemeente Amsterdam worden er bijvoorbeeld jaarlijks miljoenen besteed aan de bestrijding van de woekerplant. In Rotterdam kan de plant juist rekenen op meer ruimte. Hier wordt meer ingezet op beheersing, zolang het echte wapen in de strijd tegen de Japanse duizendknoop nog niet is gevonden. Dit kost de gemeente elk jaar een aantal ton.
‘Zorgen dat we die kraan dichtdraaien’
De invasieve exoot is lastig te bestrijden. Daarom begint bestrijding bij voorlichting. De Japanse duizendknoop wordt volgens plantendeskundige Van Dijk namelijk vooral door mensen verspreid. ‘Er wordt veel gegraven in de Nederlandse grond. Als in de afgegraven grond een klein stukje wortel zit en deze grond wordt ergens anders opnieuw gebruikt, is de plant zo verspreid. We moeten zorgen dat we die kraan dichtdraaien. Als meer mensen de soort herkennen, kunnen ze er op een goede manier mee omgaan zodat het probleem niet groter wordt dan het is.’
In de gemeente l-v wordt door niet-Nederlands sprekende ploegen gesnoeid. Ze herkennen de japanse duizendknoop niet en snoeien vrij rucksichtlos. Daarna wordt het snoei-afval op open wagentjes weggereden. Daar zit ook de japanse duizendknoop tussen. Die verspreidt zich zo met hulp van de gemeentewerkers makkelijk over de gemeente!