Minister Schouten van Armoedebeleid heeft eindelijk duidelijkheid gegeven over de energietoeslag voor studenten. Ze blijft bij haar besluit dat studenten geen aanspraak kunnen maken op de toeslag van 1300 euro. De minister denkt dat veel studenten anders energiecompensatie krijgen terwijl ze deze helemaal niet nodig hebben.
‘Ik blijf bij mijn advies om studenten niet als groep toegang te geven tot de eenmalige energietoeslag,’ schrijft Schouten in een brief aan de Tweede Kamer over de energietoeslag voor studenten. ‘Er bestaat naar mijn oordeel een gerechtvaardigde en in principe ook juridisch houdbare reden om studenten als groep uit te zonderen. Hun woonsituatie is namelijk zeer divers, ook voor wat betreft de energiekosten.’
Niet geraakt
De generieke toeslag verstrekken zou betekenen dat alle studenten vanaf 21 jaar die tot de doelgroep behoren de toeslag ontvangen. Schouten blijft bij haar eerdere standpunt dat een groot deel van de studenten niet geraakt wordt door de stijgende energiekosten. Zoals degenen die nog thuis bij hun ouders wonen en uitwonende kamerbewoners, met een huurprijs inclusief energiekosten.
Individuele bijzondere bijstand
Tegelijkertijd is duidelijk dat er ook studenten zijn met een eigen energiecontract die in de knel dreigen te komen door hoge energieprijzen. Zij kunnen in die gevallen terecht bij de individuele bijzondere bijstand, schrijft Schouten net als eerder. ‘In overleg met gemeenten is afgesproken om in de landelijke richtlijn te adviseren om studenten als groep uit te sluiten, omdat vanwege de diversiteit in de groep studenten, de individuele bijzondere bijstand een betere weg is.’
De meeste gemeenten hebben dit advies volgens de minister overgenomen. ‘Er zijn echter ook gemeenten die gekozen hebben om bijvoorbeeld uitwonende studenten met een eigen energiecontract voor de energietoeslag in aanmerking te laten komen.’ Zoals de VNG ook eerder aangaf is dit lokale beleidsvrijheid.
Uitspraak rechtbank
Naar aanleiding van de uitspraak van de Rechtbank Gelderland is het voor gemeenten niet duidelijk hoe zij om moeten gaan met het toekennen van de energietoeslag aan studenten. ‘Ik begrijp dat de onduidelijkheid voor gemeenten lang heeft geduurd en ik waardeer hun constructieve houding als het gaat om dit vraagstuk,’ schrijft Schouten.
In de brief Aanvullende maatregelen energierekening is volgens haar aangegeven wat de implicaties van de uitspraak zijn. En ook in welke gevallen en onder welke voorwaarden studenten in principe aanspraak kunnen maken op een financiële tegemoetkoming voor de energiekosten.
In gesprek
De bewindsvrouw is ‘continu in gesprek met de VNG en verschillende gemeenten’. Samen met de VNG zal ze de voorwaarden voor een financiële tegemoetkoming ‘duidelijk richting studenten communiceren’. Er is hierover al een en ander geplaatst op rijksoverheid.nl. Voor studenten die in ernstige financiële problemen dreigen te komen als gevolg van de energiekosten heeft het kabinet 35 miljoen euro in 2022 beschikbaar gesteld aan gemeenten. Over de wijze van toekenning en de verdeling van de middelen is de minister nog in overleg met gemeenten.
Via DUO
De vraag om de energietoeslag via de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) te laten lopen komt in de kamerbrief meerdere keren naar voren. Ook armoedewethouders van studentensteden vroegen dit in een brandbrief, die ze vorige week opnieuw verstuurden. Maar DUO zegt niet over de benodigde gegevens te beschikken. Tot de herinvoering van de basisbeurs weet de uitvoeringsorganisatie niet of een hoger onderwijs(ho)-student uit- of thuiswonend is. Die informatie is pas daarna weer beschikbaar wanneer studiefinanciering is aangevraagd.
Als onderdeel van de koopkrachtbesluitvorming kondigde het kabinet wel aan om de basisbeursbedragen voor uitwonende studenten in het collegejaar 2023/24 te verhogen met 165 euro.
Protest
Studentenvakbonden blijven vinden dat het oneerlijk is om studenten uit te sluiten van de regeling. Afgelopen donderdag was er een protest in studentenstad Groningen, samen met politieke partij SP.
Studenten worden uitgesloten van de energietoeslag en profiteren nauwelijks van het energieplafond. Dit kabinet speelt groepen die niet kunnen rondkomen door de hoge kosten tegen elkaar uit.
— SP Jongeren (@SPjongeren) October 7, 2022
Daarom organiseerden we samen met andere clubs het studentenprotest in Groningen 📢 pic.twitter.com/7Tx5mWWexr
Nu worden studenten onterecht benadeeld t.o.v. andere groepen die in precies dezelfde situatie verkeren. Het advies van de minister is juridisch gewoon niet houdbaar, men protesteert niet voor niets. Waarom moeten studenten via de individuele bijzondere bijstand als de categoriale bijzondere bijstand gewoon passend gemaakt kan worden? Daar is lokale beleidsvrijheid toch juist voor bedoeld? In veel gemeenten is het beleid zelfs als passend, denk aan 1 per adres of zelfstandige woonruimte. Je hoeft er nauwelijks iets voor aan te passen. Met het lokale beleid kun je kamerbewoners/thuiswoners automatisch uitsluiten en hoef je geen tijdsintensief instrument als de individuele bijzondere bijstand in te zetten.