Burgemeesters van negen Groningse gemeenten gaan samenwerken in de bestrijding van ondermijnende criminaliteit in hun provincie. Het onderwerp verdient meer prioriteit, vinden de Groningse bestuurders. Uit een rapport blijkt dat het omvangrijke Groningse platteland criminele kansen biedt. ‘De overheid is vaak afwezig en criminelen vullen dit gat.’
Vrijdagmiddag presenteerden de burgemeesters het rapport Ondermijning in het Ommeland over de verschillende vormen van criminaliteit in negen gemeenten rondom de stad Groningen. Ze kondigden aan te starten met een regionaal opererend en flexibel inzetbaar interventieteam dat zich zal bezighouden met controles.
Groningse norm
‘Met het interventieteam laten we zien dat we het naleven van regels belangrijk vinden en dat we als één overheid optreden. Van deze controles moet een preventieve werking uitgaan,’ aldus de burgemeesters. Ook willen ze een gezamenlijke ‘Groningse norm’ formuleren in de aanpak van ondermijning. Die norm gaat over ambities en het harmoniseren van beleid.
De samenwerking richt zich verder in eerste instantie vooral op het Bibob-beleid en op het voorbereiden en uitvoeren van controleacties op risicobranches en risicolocaties, zoals bedrijventerreinen of recreatieparken.
Criminele kansen
Het rapport beschrijft en analyseert de aanpak van ondermijning in negen gemeenten in het Groningse Ommeland: Westerkwartier, Midden-Groningen, Veendam, Pekela, Stadskanaal, Oldambt, Westerwolde, Eemsdelta en Het Hogeland. Het is een vervolg en aanvulling op het rapport Groningse Praktijken.
Het omvangrijke Groningse platteland biedt volgens de onderzoekers criminele kansen ‘vanwege anonimiteit, havens, bedrijventerreinen, goedkoop vastgoed en beschikbaar agrarisch vastgoed. En dit alles in de nabijheid van illegale drugsmarkten in Duitsland en Scandinavië.’ In de negen gemeenten rondom de stad Groningen, bevinden zich meer dan tweehonderd (lint)dorpen met schuren en loodsen, bedrijventerreinen en recreatieparken.
De mogelijkheden voor criminelen zijn op het Groningse platteland groot, ‘omdat de dun bezette overheid vaak afwezig is. De norm van 1 wijkagent op 5000 inwoners is niet doeltreffend in een uitgestrekt werkgebied met vele lintdorpen.’ De situatie in het Groningse Ommeland is volgens het rapport in verschillende opzichten ernstiger dan in kwetsbare stadswijken, zoals beschreven in Preventie met Gezag.
Begrip
Opvallend is ook dat de onderzoekers concluderen dat er in de provincie ‘redelijk veel en steeds meer begrip voor hennepteelt en drugshandel’ bestaat. Het wantrouwen tegen Den Haag is groot. ‘Lokale criminele of louche investeerders lijken meer draagvlak te kunnen hebben dan de overheid, omdat zij niet aarzelen, maar leveren of investeren bijvoorbeeld in vastgoed, bedrijven, horeca of sportclubs.’
Ook is er veel deeltijd-criminaliteit, waarbij mensen hun inkomen opschroeven met frauduleuze activiteiten, zoals bijvoorbeeld de in- en verkoop van illegale goederen. Dat wordt in bepaalde kringen als acceptabel gezien, ‘omdat Den Haag het plattelandsleven onmogelijk of onbetaalbaar maakt.’
Prioriteit
Tot voor kort had het Ommeland weinig oog voor ondermijning. Het kreeg een bescheiden plaats in gemeentelijke veiligheidsplannen, met weinig personeel en budget. Ambtenaren op het gebied van openbare orde en veiligheid doen ondermijning erbij naast hun reguliere werk, als neventaak.
‘Thans is er in elk geval prioriteit voor ondermijning,’ aldus het rapport. ‘Onder burgemeesters en in veiligheidsplannen die zijn of worden opgesteld. Dit komt mede door het besef dat de georganiseerde criminaliteit zich niet aan stads- of provinciegrenzen houdt en daarmee een vraagstuk is dat het Ommeland raakt. Ook worden criminele kansen onderkend en helder verwoord door burgemeesters en gemeenteambtenaren.’
Aanbevelingen
‘De precieze bestuurlijke ambities bij de aanpak van ondermijning en de concrete uitwerking daarvan is niet aan ons,’ aldus de onderzoekers. Op hoofdlijnen raden ze aan:
- Meer ambtelijke capaciteit per gemeente, betaald vanuit de eigen begroting. Een kleine investering, en wat meer personele armslag, heeft al pure meerwaarde. Deze uitbreiding is nodig om in elke gemeente specialistische capaciteit vrij te maken voor de ondermijningsaanpak.
- Ook de gemeentelijke capaciteit van boa’s, handhavingsjuristen en op het snijvlak van zorg en veiligheid vergt uitbreiding. Het is verstandig om dit uit te werken ten behoeve van een Rijkssubsidie, bijvoorbeeld een regiodeal.
- Samenwerking op Groningse schaal is verstandig. Start inderdaad met de twee voorgenomen beleidslijnen, namelijk Bibob-beleid en analysegestuurde controles. Overweeg om hiertoe op Gronings niveau ambtelijke capaciteit in te zetten, buiten de gemeentebegroting om gefinancierd. Bijvoorbeeld een projectleider ondermijning of een klein projectbureau, een aanjaagfunctie is nodig. Maak gebruik van RIEC-structuren en ondersteuning van de provincie Groningen.
Geef een reactie