Het kabinet trekt in de Voorjaarsnota extra geld uit dat onder meer naar gemeenten gaat. Deze extra uitgaven komen uit meevallers op de diverse begrotingen. Wat zijn de belangrijkste punten voor gemeenten uit de Voorjaarsnota? Een overzicht.
Een van de belangrijkste punten- uit de Voorjaarsnota 2024 is dat vanaf 2026 de opschalingskorting verdwijnt. Die werd in 2015 ingevoerd omdat gemeenten door gedwongen opschaling kosten zouden besparen, maar die maatregel is er nooit doorgekomen. Door de afschaffing krijgen gemeenten 675 miljoen euro extra in 2026. Hiermee lijkt ‘het ravijnjaar’ te worden voorkomen, of in ieder geval een minder diep ravijn.
Ook is besloten om de nieuwe financieringssystematiek voor gemeenten al vanaf 2024 in te voeren, voor meer stabiliteit. Daarnaast is afgesproken dat de Wmo in de toekomst niet langer via de algemene uitkering van het Gemeentefonds gaat, maar via een aparte financiering. Lees verder in het artikel opschalingskorting vanaf 2026 definitief geschrapt.
Bezuinigingen jeugdzorg
De voorgenomen bezuiniging op de jeugdzorg van ruim 500 miljoen euro in 2025 gaat niet door. Vanaf 2026 is er nog wel een bezuiniging van 511 miljoen euro gepland, maar het is aan een nieuw kabinet om dit door te zetten of niet. De sector is fel tegen invoering van een eventuele eigen bijdrage voor jeugdzorg om zo te besparen en de VNG ‘bezorgd over deze onverwachte stap van het Rijk.’ Lees verder in het artikel half miljard bezuiniging op jeugdzorg in 2025 van tafel.
Infrastructuur sociaal ontwikkelbedrijven
Gemeenten krijgen 600 miljoen euro om sociaal ontwikkelbedrijven beter te kunnen organiseren, tussen 2025 en 2034. Uit onderzoek is gebleken dat gemeenten knelpunten ervaren bij de huidige inrichting van de infrastructuur van de sociaal ontwikkelbedrijven. Ook krijgen gemeenten vanaf volgend jaar 16,8 miljoen euro per jaar als compensatie voor de afschaffing van het lage-inkomensvoordeel (LIV). Lees verder in het artikel extra geld voor organiseren sociaal ontwikkelbedrijven.
Extra geld voor bibliotheekvoorzieningen
Er is ruim 11 miljoen euro extra beschikbaar voor de tijdelijke regeling specifieke uitkeringen lokale bibliotheekvoorzieningen (SPUK Bieb). De Tweede Kamer had opgeroepen extra geld beschikbaar te stellen voor nog meer en betere bibliotheekvestigingen. Aanvragers die in de eerste ronde afvielen, konden in de tweede ronde opnieuw meedoen. In de laatste ronde kregen uiteindelijk 44 gemeenten geen subsidie voor 63 aanvragen. Die kunnen met deze extra 11 miljoen bij een positieve beoordeling alsnog gehonoreerd worden.
Afrekening Btw-compensatiefonds
Gemeenten en provincies hebben in 2023 minder geld uit het Btwcompensatiefonds geclaimd dan mogelijk was onder het plafond. Dit leidt tot een afrekening van 247 miljoen euro en is bij deze Voorjaarsnota overgeboekt naar het Gemeente- en Provinciefonds.
Schuiven met geld
Verder wordt er met geld geschoven. Er gaat structureel 30 miljoen euro naar het gemeentefonds om de werkdruk in de jeugdbescherming te verlagen. Voor de bekostiging van de SPUK niet beoogde jeugdzorgkosten wordt 60 miljoen euro in 2024 overgeboekt van het gemeentefonds naar de VWS-begroting. Met dit geld worden de SPUK-aanvragen van gemeenten betaald.
Er gaat ook geld van de aanvullende post taallessen naar de SPUK Wet Educatie en Beroepsonderwijs (Web). Met deze SPUK worden taallessen aan Oekraïense ontheemden en EU-arbeidsmigranten via gemeenten aangeboden. Het geld vanuit het Web-budget kon al worden ingezet voor deze groepen, met de ophoging kan er volgens het kabinet meer prioriteit aan gegeven worden.
In het kader van de aanpak van dakloosheid wordt vanaf 2024 structureel in totaal 55 miljoen euro extra toegekend aan 43 centrumgemeenten. Dit geld vanuit het Nationaal actieplan dakloosheid wordt overgeboekt naar het gemeentefonds en als decentralisatieuitkering verwerkt in de meicirculaire 2024.
De post uitvoeringskosten Omgevingswet wordt in 2024 met 71,5 miljoen euro aangevuld. Het gaat om een eenmalig tegemoetkoming in de transitiekosten die gemeenten maken bij de invoering van de Omgevingswet.
Kosten asielopvang
De begroting kent volgens het kabinet ook enkele grote tegenvallers, zoals kosten voor de crisisnoodopvang van asielzoekers. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) krijgt voor nieuwe of om bestaande locaties voor (crisis)noodopvang langer open te houden 375 miljoen euro in 2024 en 700 miljoen euro in 2025 extra. Het kabinet vond ruimte voor de extra uitgaven in meevallers bij andere ministeries.
Aan het einde van 2024 zijn naar verwachting circa 120.000 gemeentelijke opvangplekken nodig. Op basis hiervan zijn de Oekraïneregelingen verlengd tot en met maart 2026. Hiermee is budget beschikbaar voor een jaar na de huidige looptijd van de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB). Er komt opnieuw geld beschikbaar voor de meerkosten die gemeenten maken hiervoor, bij elkaar 37,2 miljoen euro.
Het kabinet stelt ook eenmalig 25 miljoen euro beschikbaar voor een pilot om duurzame opvangplekken te creëren met meer ruimte om transitiekosten te financieren. Een voorwaarde hierbij is dat als de opvangplekken niet meer nodig zijn voor Oekraïense vluchtelingen, deze beschikbaar komen voor reguliere asielzoekers.
Geef een reactie