De Rekenkamer Amsterdam-Zaanstad onderzocht tijdens de verkiezingen in juni de toegankelijkheid van Amsterdamse stemlocaties voor mensen met een lichamelijke beperking. ‘Conclusie? De toegankelijkheid van stemlocaties valt in de praktijk tegen.’ De gemeente neemt de aanbevelingen uit het onderzoek over en stelde een actieplan op.
Dit staat in het bestuurlijk rapport ‘Toegankelijkheid van stemlokalen.’ De rekenkamer bezocht op de verkiezingsdag voor het Europees Parlement een groot aantal van de stemlocaties om te checken in hoeverre deze daadwerkelijk toegankelijk zijn. Ze hanteerden hierbij de landelijk geldende criteria. Uit het onderzoek blijkt dat de toegankelijkheid van Amsterdamse stemlocaties tegenvalt. Dit ondanks de aandacht van de gemeente bij het kiezen en inrichten ervan en de stembureauleden en voorzitters die bijdragen aan toegankelijkheid .
1 op de 5 toegankelijk
Volgens de gemeente is 4 op de 5 stemlocaties toegankelijk voor kiezers met een lichamelijke beperking. In de praktijk ligt dit volgens de rekenkamer anders. Zo is ongeveer 1 op de 5 maar écht toegankelijk. Dit stempel krijgt de locatie als voldaan wordt aan de cruciale criteria (bovenop wenselijke criteria). Dat betekent dat mensen met een lichamelijke beperking veel stemlocaties niet zelfstandig en gelijkwaardig kunnen gebruiken.’
Ook bleek dat er ten opzichte van 2019 een verslechtering geweest is in toegankelijkheid qua bereikbaarheid, betreedbaarheid en bruikbaarheid). En bijna 1 op de 7 stemgerechtigden woont meer dan 500 meter van een stemlocatie af. Het rapport gaat verder uitgebreid in op alle feiten en conclusies.
Informatievoorziening kan beter
Ook richtte het onderzoek zich op de informatie die Amsterdam gaf over de toegankelijkheid. Informatie in de verkiezingskrant en op de gemeentelijke website was niet altijd hetzelfde en soms miste er informatie. ‘Het college gaf de gemeenteraad wel op tijd informatie over de toegankelijkheid van stemlocaties. Maar de informatie over de afstanden tot stemlocaties was niet compleet. Tot slot heeft het college de kiezers en de raad geen goede informatie gegeven over het percentage van toegankelijke stemlocaties.’ Dat blijkt volgens de rekenkamer uit het verschil tussen de officiële cijfers en wat zij constateerden tijdens de verkiezingsdag.
Advies voor het college
De rekenkamer geeft het college verschillende adviezen. Zoals realistischer zijn over wat een toegankelijke stemlocaties precies is. Het moet duidelijk zijn aan welke voorwaarden toegankelijke stemlocaties voldoen en ze moeten op dezelfde manier worden gecontroleerd. Ook adviseert de rekenkamer om de toegankelijkheid van stemlokalen verder te verbeteren.
‘Daarvoor is het goed om te starten bij verbeteringen van de cruciale onderdelen van toegankelijkheid. En bij verbeteringen die vrij weinig tijd en geld kosten en of verbeteringen die kansengelijkheid vergroten.’ Het laatste advies dat ze op tafel leggen draait om het geven van betere informatie aan kiezers en de raad. ‘Informatie die klopt en die volledig en overal hetzelfde is.’
Actieplan
Het college schrijft in een reactie op het onderzoek ‘het van groot belang te vinden dat alle stemgerechtigden in Amsterdam en Weesp ongehinderd hun stem uit kunnen brengen’. De burgemeester en wethouders geven aan dat de toegankelijkheid van de stembureaus de afgelopen jaren onvoldoende aandacht kreeg. Mede door de organisatie van vele verkiezingen.
‘Uit uw rapport blijkt dat er veel mis gaat met de duidelijkheid rondom de classificatie van stemlokalen en de communicatie hierover. Daar kan en gaat het college snel mee aan de slag.’ Ze neemt de vele aanbevelingen van de rekenkamer over en stelde hiervoor al een actieplan op. Met bijvoorbeeld het bezoeken en controleren van alle stemlocaties uit het bestand samen met mensen van belangenorganisaties zoals Ongehinderd en Cliëntenbelang.
mw. J. (Coby) Verbeek bc. says
Helaas is dit niet alleen in Amsterdam maar ook in de rest van Nederland. Gemeenten hebben nu eenmaal de gedachte dat Toegankelijkheid er maar 1 moet voldoen, maar in gemeenten zijn de kernen die met de mobiliteit van de stemmer niet toereikend zijn om juist dat ene stemlokaal te komen.
Het ongehinderd stemmen kan nug veel beterder anno 2024. Dat na ruim 20 jaar het VN Verdrag al van kracht is bungelt Nederland nog steeds onderaan de Toegankelijkheidskader.