Twaalf stappen naar betere handhaving

De nationale ombudsman vindt dat gemeenten vaker moeten handhaven en dat beter moeten uitleggen. Is zijn handhavingswijzer een stap in de goede richting?

Ombudsman Alexander Brenninkmeijer schrijft in de inleiding

van zijn handreiking dat gemeenten hun inwoners niet tegen elke vorm van

overlast kan beschermen. Dus hoe ga je om met klachten over wetsovertreders?

In de eerste plaats is het volgens de ombudsman zeer belangrijk

dat burgers weten wat zij van de lokale overheid kunnen verwachten op dit

gebied. De ombudsman doet twaalf aanbevelingen.

Twaalf stappen:

Een

gemeente moet actief informeren over het beleid.
Ook

over de afhandeling van een klacht moet duidelijkheid bestaan.
De

motivatie voor een besluit moet begrijpelijk zijn.
Na

een klacht moet een ambtenaar persoonlijk contact opnemen.
De

ambtenaar vraagt wat de inwoner van de gemeente verwacht.
De

medewerker legt uit wat de (on)mogelijkheden zijn
Samen

met de burger wordt gezocht naar een snelle, informele oplossing.
Een

gemeente moet consequent handhaven.
De

klacht moet ter plekke worden onderzocht.
Gemeenten

moeten alle belangen in kaart brengen en die kenbaar maken.
De

klacht wordt behandeld binnen een van te voren bepaalde termijn.
Een

rechterlijke uitspraak is leidend, zonder uitzonderingen.

Helpt dit in de praktijk? Om deze vraag te beantwoorden legde Gemeente.nu het stappenplan voor aan praktijkdeskundigen. Het is een realistische leidraad,

menen de handhavers, die werken in kleine gemeenten. Uit de gesprekken blijkt dat de regels wel helder zijn, maar dat het vooral ook

mensenwerk is.

Zeker als het gaat om sanctioneren, kunnen de emoties hoog

oplopen. Twee dingen zijn belangrijk. Kennis van de wet en de bereidheid om

rustig en duidelijk uit te leggen wanneer die wet wordt overtreden.

Sancties

Verder blijkt uit onze rondgang dat de lijnen met de colleges

erg kort zijn. Een verkeerd geparkeerde aanhangwagen is geen reden voor contact

met het bestuur, maar de zwaardere overtredingen worden altijd gemeld. Juist in

kleine gemeenten zouden er geen obstakels bestaan om het bestuur te informeren.

De stappen om een klacht in behandeling te nemen, zijn

relevant en logisch, volgens de handhavers, maar zij wijken naar eigen zeggen

niet veel af van hun dagelijkse werk in de praktijk. Toch lukt het niet altijd

om een klacht op deze manier in behandeling te nemen. De tijd ontbreekt soms om

heel uitgebreide informatie te geven. Wat de praktijkdeskundigen met elkaar gemeen

hebben is de wil om regels te handhaven, maar ook de twijfel of daar wel

voldoende middelen voor zijn.

Wabo

Dan is er nog de Wabo. Maakt de nieuwe omgevingswet het

dagelijkse werk eenvoudiger of juist lastiger? De kenners moeten het eerst nog

zien, maar het vergunningsvrije bouwen kan voor problemen zorgen. Handig voor

burgers en bedrijven, maar wel een extra uitdaging voor het controleren van

illegale bouwactiviteiten.

De handhavers verwachten dat zij vaker op straat moeten controleren of

de regels worden nageleefd. Als er minder vergunningen worden afgegeven, is

simpelweg meer onderzoek nodig. Wat dat betreft zijn er mogelijk extra

ambtenaren nodig. Dat politiek Den Haag continu praat over het reduceren van de

ambtenarij valt dan ook niet in zeer goede aarde.