Vrijwel alle raadsleden verwachten dat het aantal artikel 12-gemeenten, waarbij gemeenten onder direct financieel toezicht van het Rijk komen te staan, zal toenemen.
Dat blijkt uit het vijfde Raadsledenpanel van Nicis Institute.
Een kleine meerderheid van de raadsleden (51 procent) acht de kans groot (32 procent) tot zeer groot (19 procent) dat het gemeenten in de komende jaren niet zal lukken de lokale bezuinigingsopgaven te realiseren. Grondontwikkeling is volgens de meeste respondenten de belangrijkste bedreiging voor de gemeentefinanciën, gevolgd door de onderkant van de arbeidsmarkt. ‘Sturen zonder geld’ is volgens het gros van de raadsleden (70 procent) maar beperkt mogelijk. Volgens 19 procent van de raadsleden is dat zelfs helemaal niet mogelijk.
Verwachtingen
Op de vraag welke onderwerpen in de komende 4 jaar de grootste financiële bedreiging voor gemeenten vormen, geeft het merendeel van de raadsleden de volgende 3 antwoorden:
- Grondontwikkeling (35 procent)
- Onderkant van de arbeidsmarkt (30 procent)
- Hervormingen AWBZ (19 procent)
Raadsleden lijken zich in mindere mate zorgen te maken over de gevolgen van leegstand voor de gemeentelijke begroting (9 procent). Andere verwachte bedreigingen (7 procent) die genoemd worden zijn:
- een te ambitieus investeringsprogramma;
- decentralisatie van rijkstaken zonder extra middelen;
- kortingen op het gemeentefonds.
Maatregelen
Veel raadsleden pleiten voor een meer uitgebalanceerde verhouding tussen de decentralisatie van taken naar gemeenten en het korten op gemeentelijke middelen. Suggesties variëren van “minder bezuinigen op het gemeentefonds”, tot “terugdraaien korting op gemeentefonds”, tot juist “extra investeren in het gemeentefonds.”
Sommige raadsleden vragen om meer beleidsvrijheid en willen geen “overdreven uitvoeringskaders” voor gedecentraliseerde taken. Anderen geven aan een meer geleidelijke invoering van de decentralisaties wenselijk te vinden “om ze een kans te geven, en gemeenten te laten groeien naar efficiency”. Om diezelfde reden pleit een raadslid voor het stapsgewijs doorvoeren van bezuinigingen.
Andere suggesties die gedaan worden zijn:
- stimuleren van de woningmarkt; subsidiëren van koophuizen;
- meer aan burgers zelf overlaten; meer eigen verantwoordelijkheid;
- bezuinigingen op defensie in plaats van op gemeenten;
- controle op en monitoring van grondontwikkeling;
- leegstand fiscaal aanpakken;
- megaprojecten op een laag pitje zetten.
Gemeenten in problemen
Ongeveer de helft (51 procent) van de respondenten geeft aan de kans groot (32 procent) tot zeer groot (19 procent) te achten, dat steeds meer gemeenten in de komende jaren in de problemen zullen komen bij het realiseren van bezuinigingsopgaven. De andere helft (49 procent) van de respondenten noemt die kans klein (11 procent) tot redelijk (38 procent).
Positievere raadsleden gaan ervan uit dat de gemeentelijke begroting wel rond komt: “in de subsidies zit nog veel bezuinigingsruimte”, “de lokale overheid wordt vanzelf kleiner en effectiever”, en “een kerntakendiscussie leidt tot bewustwording”. Van deze respondenten geeft een deel aan te vrezen dat maatregelen ten koste zullen gaan van bepaalde bewonersgroepen.
Slechts 1 procent van de respondenten denkt dat er de komende 4 jaar geen gemeenten meer onder financieel toezicht zullen worden geplaatst. Het merendeel (33 procent) van de respondenten verwacht dat er tussen de 5 en de 10 artikel 12-gemeenten bij zullen komen. Ongeveer een kwart van de raadsleden denkt zelfs dat dit er meer dan 15 zullen zijn.
Geef een reactie