We zijn gevangenen. Lot en uitdaging is nu om in de spanning te gaan staan op de grens van samenleving en eigen systeem.
– Column –
Jan van Ginkel
We hebben ons opgesloten in ons zelfgekozen systeem van politiek, bestuur en ondersteuning. Voor de broodnodige wisselwerking met de samenleving staan de ramen wel degelijk wijdopen, maar ze zitten ál te hoog in de muren van onze cel.
We zijn gevangenen van onze eigen moeizaamheid om ons werkelijk te verstáán met de zich herijkende context. Het lokale systeem van raad, college en organisatie – let wel: een beter systeem is er nauwelijks – is gericht op uniformering, gladstrijken, de spanning wegmasseren, harmonie, stabiliteit. Er heerst een cultuur van inertie. Het systeem is in essentie opgebouwd uit moeilijk tastbare patronen en intersubjectieve relaties, die elkaar wederzijds in de houdgreep hebben in een subtiel spel van succesvol balanceren.
Transitie
Ondertussen is de samenleving in transitie. Waar weer gebouwd wordt aan burgerkracht, daar versterken bestaande en nieuwe netwerken zich, daar komen onvermoede partnerships tot stand, daar pást de verhouding tot de overheid niet langer. De traagzame overheid lijdt aan een gestaag koersverlies en daarmee aan relevantieverlies.
Lot en uitdaging is nu om in de spanning te gaan staan op de grens van samenleving en eigen systeem. De spanning op te zoeken, te organiseren zonodig. Vernieuwing komt immers altijd alleen tot stand daar waar het voltage de systeemgrenzen verscheurt. Echte interactie met de samenleving betekent dat ook de overheid zich herijkt aan de energie en krachtenvelden buiten de deuren van de zelfgekozen cel.
Ontwikkeling
Ik pleit voor het in ontwikkeling zetten van de overheid, de lokale voorop. Pas dan krijgt het gevleugelde begrip ‘eerste overheid’ de spanwijdte die het verdient. In ontwikkeling zetten wil zeggen de spanning aangaan, patronen innoveren en relaties vernieuwen. Open te staan voor het ongekende. Te interveniëren op een slaapcultuur. Het onvermoede waarderen, het onverwachte omarmen, het afrekenen even achterwege laten. Een onzekere raad, een college in verwarring en een zoekende organisatie zijn de voorwaarden om maatschappelijke variëteit toe te laten.
Dat is pas integriteit.
De kracht van de disbalans is zo groot dat nieuwe evenwichten van rust en stabiliteit niet langer de relevantie van de overheid bedreigen. Omdat het in rapport zijn met de samenleving geen evenwicht meer kent. Compromisloos. En werkelijk níemand weet tot welke verten dit heerlijk avontuur leidt. Is dat erg?
Liever dan de gevangenis, kies ik voor het geheimenis.
Jury Innovatie Award
Jan van Ginkel is gemeentesecretaris in Schiedam, in 2011 uitgeroepen tot Meest Invloedrijke persoon bij de Lokale Overheid en voorzitter van de jury die tijdens de 7de Grote Dag van de Kleine Gemeenten de winnaar van de Innovatie Award bekend zal maken.
Gelukkig ben ik academisch misvormd en kan ik deze literaire parel op zijn waarde schatten. Ik weet nu wat de voorzitter van de jury in zijn mars heeft . De Innovatie Award in de categorie taalgebruik kan mij niet meer ontgaan.
Prachtig verwoord Jan!!! Alleen in het betreden van het spanningsveld (dat wij Terra non Grata zijn gaan noemen) i.p.v. het nog langer te vermijden, worden nieuwe mogelijkheden, vermogens en een zeer grote hoeveelheid Onbenut Vermogen bereikbaar.