De standaard berichtenbox MijnOverheid.nl dreigt geen succes te worden. Reden: het systeem is te degelijk voor gemeenten.
– COLUMN – Lobke van der Meulen
Twee weken geleden werd bekend dat een ruime meerderheid van de Amsterdamse gemeenteraad wil dat de gemeente alleen nog maar digitale post stuurt naar inwoners met een computer. Het was niet de eerste keer dat deze discussie in de hoofdstad gevoerd werd, wel de eerste keer dat de wens gezamenlijk geuit is.
Eén van de raadsleden had opgemerkt dat hij niet op de berichtenbox van MijnOverheid.nl wilde wachten, waar langzamerhand steeds meer publieke organisaties zich op aansluiten. Gaat MijnOverheid.nl nu al aan zijn eigen degelijkheid ten onder?
Digitaal
Het Amsterdamse raadslid was niet op de berichtenbox tegen, maar hij ziet het er in Amsterdam niet snel van komen. Met name de planning van MijnOverheid.nl staat hem tegen en het werk dat Amsterdam zou moeten doen om op de berichtenbox aan te kunnen sluiten. In de afgelopen paar maanden hebben wij voor één van onze projecten met drie andere gemeenten gesproken over het digitaal versturen van – met name – vergunningen: een grote stad, een middelgrote stad en een kleine dorpse gemeente.
Alle drie hadden ze nagedacht over het gebruiken van de berichtenbox van MijnOverheid.nl. En alle drie hadden ze uiteindelijk besloten om het toch over een andere boeg te gooien. Om heel verschillende redenen: te duur, geen zekerheid dat de beschikking ook gezien wordt, te zwaar instrument – qua beveiliging – om beschikkingen te versturen, of juist niet veilig genoeg, etc. Niemand kwam tot de conclusie dat de berichtenbox van MijnOverheid.nl de beste oplossing was.
Ik denk niet dat het aantal organisaties dat aangesloten is op dit platform – waaronder de Belastingdienst, RDW en vier Friese gemeenten – snel op zal lopen.
Standaard
Zorgelijk vind ik dat. Er wordt (veel) geld gestoken in een platform dat de standaard zou moeten worden voor de Nederlandse publieke sector. Maar een standaard wordt het niet zo. In elk geval niet als kanaal voor digitale communicatie met gemeenten. Hoe komt het nu dat dit systeem voor het goed en wel werkt al aan de kant geschoven wordt op veel plaatsen? Komt het door de lange doorlooptijd van het ontwikkelen en invoeren? Als dat zo is, zou mijn advies zijn om invoeren en ontwikkelen veel meer te verweven. Onder het motto al doende leert men en kan men dus verder ontwikkelen.
Ik denk echter niet dat de lange ontwikkel- en invoeringstijd de kern van het probleem is. MijnOverheid.nl is te degelijk! Het is in feite te stevig en te goed doordacht voor sommige gemeenten. Daardoor is het voor de ene gemeente te duur om mee te werken, voor de ander een te zwaar instrument, et cetera.
Het kost ook tijd om tot zo’n degelijk platform te komen, en dat maakt het voor weer andere gemeenten onaantrekkelijk om mee te werken. Ondertussen zijn er al allerlei verschillende initiatieven om inwoners digitale post te sturen, ook als het om vergunningen gaat. Er is alleen geen standaard.
Pakket
De vraag is nu of het erg is dat er geen standaard is? Als het wel erg is, is er dan niet een soort ‘doe het zelf pakket’ te bedenken met een aantal minimale hulpmiddelen voor gemeenten om naar eigen inzicht zelf aan de slag te gaan, zodat in elk geval de berichtenbox voor veel meer gemeenten bruikbaar wordt? Of is dit een te simpele gedachte?
Een oplossing kan niet te goed zijn of te degelijk. Ooit een te goede auto gekocht?
Als organisaties nu apart investeren in oplossingen zal over enkele jaren de roep ontstaan om te harmoniseren. Dat gaat zeker niet vanzelf en daarnaast zijn er ook dan ook nog extra kosten.
Gebruik maken dus van die prima oplossing!
Binnen een gemeente lukt het nog steeds niet om gebruik te maken van echte basisadministraties met terugmeldingen. Dit duurt al vele jaren en zal nog jaren duren.
Email verkeer is niet handig, adressen wijzigen, niet veilig genoeg teveel providers met allerlei problemen etc.
Een plaats waar alle informatie en berichtenuitwisseling van de overheid naar de burger plaatsvindt (en visa versa) zou toch mooi zijn, bijvoorbeeld met Mijnoverheid.nl, maar blijkbaar ziet men nu al beren zonder het te gebruiken. Alsof andere systemen beter zijn.
Als burger gebruik ik al jaren MijnOverheid.nl. Mijn kleine Drentse gemeente is aangesloten, ik krijg keurig een mailtje als er een bericht klaar staat. Inloggen verloopt eenvoudig met het DigiD account. Ik zie het probleem niet.
Wat een vreemde redenering, Peter de Wolff. We hebben ook allemaal twee benen en toch zijn we voortdurend het openbaar vervoer aan het verbeteren.
Hoewel die berichtenbox op dit moment nog niet alle mogelijkheden benut, zijn de kansen groot genoeg. Het is weer de Nederlandse vrijheid-blijheid gedachte, waarbij iedere organisatie maar zijn gang kan gaan, die voor verspilling en vertraging zorgt.
Het grootste probleem is dat dit soort oplossingen niet aansluit bij de huidige systemen van overheidsinstanties en burgers. Het gemeenschappelijke systeem dat iedereen heeft heet e-mail maar ondertussen zijn we telkens andere oplossingen aan het maken omdat e-mail niet veilig is.
Laten we dus e-mail veilig maken of accepteren dat burgers die hoge eisen niet stellen.
Ja, dat is te simpel gedacht.
Want wat we moeten willen is veilige, universele, rechtsgeldige verzending van digitale post. En dat vereist ordentelijke identificatie, authenticatie en vaak -binnen organisaties- ook nog autorisatie door individuen.
Nederland laat kansen liggen en gaat te veel geld uitgeven als gemeentes individueel geld gaan uitgeven aan het bouwen van dit soort infrastructuur.
Burgers zitten bovendien niet te wachten op meerdere soorten systemen voor de verschillende overheidsorganen. Het grote aantal ‘mijn….’ omgevingen is al verworden tot een zeer gebruiksonvriendelijke manier om een goede en gemakkelijke burgercentrische oplossing te omzeilen.
Er is een initiatief waarbinnen gewerkt wordt aan de realisatie van een sluitend, gestandaardiseerd digitaal postsysteem met ??n digitale deurmat per eindgebruiker. Digitale Post Nederland.
Het concept, het marktmodel en de verder uitgeschreven visie zijn klaar. Als de overheid, liefst collectief, aanhaakt maken we een grote sprong voorwaarts.
Henk Kok (een van de initiatiefnemers).