Onlangs las ik dat sciencefictionschrijvers, ondanks hun tijdmachines en intergalactische reizen, één cruciaal fenomeen niet zagen aankomen: het internet! Pas toen het er eigenlijk al was, verschenen de eerste SF-verhalen over artificiële intelligenties in cyberspace. De echte evolutie voltrok zich ondertussen minstens zozeer door het bijeen brengen van menselijke intelligenties, denk aan Google en Wikipedia.
-c o l u m n-
Later dacht ik: “Er is nog een game changing-innovatie waarbij sf-schrijvers mijlenver achterlopen: de opkomst van het wetenschappelijk geluksonderzoek.” Zelfs nu dit al lang en breed zijn plaats aan de universiteit heeft verworven, moet de eerste sciencefictionroman erover nog verschijnen. *
Echte innovatie is niet alleen technische, maar voor het grootste deel sociale innovatie. Het vindt plaats in gevoelens en gedachten van mensen die met elkaar samenwerken. In bedrijven en organisaties. Op departementen en gemeentehuizen. Door mannen en vrouwen.
Gek genoeg, hebben de twee sexes op het gebied van vernieuwing zo hun eigen voorkeuren. Het zijn doorgaans mannen die het hardst lopen voor big data, smart city en ICT-innovaties. Bij sturen op geluk daarentegen gaan in de praktijk vaak vrouwen voorop. Zelf ben ik man en in de wereld van geluksonderzoek en -statistiek tref ik eveneens de nodige mannen aan. Maar zodra het op toepassing aankomt, in beleid en organisaties, nemen vaak vrouwen het initiatief.
Is dat verschil een kwestie van verstand en gevoel?
Dat zou het zijn, als we nog in de tijd van de Wederopbouw leefden (die jaren na de oorlog van hard werken en niet nadenken). Sindsdien leerden we dat emoties en cognities juist samengaan. Gevoelens zijn niet dom. Ze zijn een neerslag van wat wij belangrijk vinden (onze waarden) en van hoe wij denken dat de wereld in elkaar zit (onze kennis). Ik vat hier maar samen wat in de filosofie van emoties en de cognitieve gedragspsychologie allang gemeengoed is.
Financiële deskundigen die hun ratio weer eens boven ‘het gevoel’ van de massa plaatsen, leven nog in die oude wereld. Beleidsmakers die denken dat het beste beleid voortkomt uit het uitschakelen van je gevoel doen dat onbewust ook nog steeds.
Kiezen voor geluk als leidraad van beleid, is kiezen voor een wereld waarin je graag wilt leven. Een wereld waarin we nog steeds pijn, tegenslag en fouten tegenkomen (laten we dat alsjeblieft erkennen!), maar waarin mensen samen eenzelfde richting proberen op te gaan. Kiezen voor smart city en big data is een keuze voor spannende nieuwe mogelijkheden en potenties. Maar dat biedt op zichzelf nog geen richting. Want wat gaan we doen met de informatie uit die big data? Waar gaat een smart city naartoe?
Laten we die twee innovatieve beleidswerelden bij elkaar brengen! Verstand en gevoel, mannelijk en vrouwelijk. Laten we met gebruik van data en onderzoek, met moed en zorgvuldigheid, en door steeds beter samen te werken, een smart happy city bouwen. Zoals sciencefictionschrijver en wetenschapper Richard Clarke het zo prachtig zei: “The only way of discovering the limits of the possible is to venture a little way past them into the impossible.”
* Noot: Er zijn een paar SF-boeken geschreven over dystopias (het tegengestelde van utopia), waarin een autoritair regime met gedoseerde pleziertjes de bevolking ‘gelukkig’ probeert te houden. Maar dit doet evenveel recht aan de wetenschap op dit gebied als wanneer je mensen met vleugeltjes naar de maan zou laten vliegen. Het is meer fantasy dan sciencefiction.
Auteur Drs. Akshaya de Groot (57) is geluksdeskundige, adviseur, auteur en wetenschapsjournalist. Hij schreef o.a. ‘Geluk voor Kamerleden’, blogt op geluksdoctorandus.nl en begeleidt trajecten rond geluk in onderwijs- en overheidsorganisaties.
Geef een reactie