Nieuwe tijden vragen nieuwe strategieën. Gaan gemeenten en andere publieke organisaties gebruik maken van de talenten van hun professionals of vallen zij weer voor gemakzuchtige schijnoplossingen?
Komende jaren worden spannend. Bezuinigingen, stelselwijzigingen en nieuwe opvattingen over bijvoorbeeld de participatiesamenleving moeten neerslaan in de werkwijzen van gemeenten en (publieke) partners. Er wordt wat afgepraat en gedacht. Groeiende stapels rapporten bieden gedegen analyses, strategische vergezichten en modieuze visies. Ik heb het opgegeven deze stapels te lezen. Het is domweg te veel. Bovendien weten deskundigen volstrekt tegenstrijdige visies als ‘eigen’ waarheid te presenteren. In de denk-werkelijkheid is het een drukte van belang. Maar wat is waar? En hoe staat het met de werk-werkelijkheid? Hoe komt het beleid van papier? Welke werkelijkheid creëren de professionals in uw organisatie?
Bestuurders en managers die ik hierover spreek verzuchten regelmatig dat zij het ook niet weten. Professionals verwachten van hen antwoorden die zij niet kunnen geven. Alsof bestuurder meer kennis hebben. Het antwoord op de talrijke wat- en hoe-vraagstukken moet in de praktijk worden gevonden: wat is onze nieuwe rol, welke afspraken mogen we maken, hoe zijn de budgeten verdeeld etc? De bestuurlijke verzuchting kan worden samengevat met de term ‘zoektocht’. Het is waardevol de veranderingen te zien als een zoektocht, waarin professionals, managers en bestuurders samen met hun partners een nieuwe werk-werkelijkheid creëren.
Veranderen en leren zijn dan nauw verbonden begrippen. Decentralisaties, participatie en netwerken laten zich niet op papier organiseren. Deze veranderingen doen een beroep op het (collectieve en individuele) leervermogen van professionals, managers en bestuurders. Ieder vanuit kracht en eigen verantwoordelijkheid. Beroepsverenigingen, koepelorganisaties en adviesorganisaties hebben de neiging onzekerheid te lijf te gaan met referentiemodellen, standaardoplossingen en evidence based protocollen. Deze zijn bruikbaar, maar volstrekt niet voldoende. Kennis is er anno 2013 genoeg. Professionals leren effectief door te doen en van elkaar af te kijken. Als zij dingen tegen hun zin moeten, dan zullen ze –in de woorden van Weggeman- maximaal mee-stribbelen. Ook klassieke trainingen en workshops leiden aan het moeten-euvel. Normatieve trainers miskennen de ervaring en bevlogenheid van professionals. ‘Beter weten’ leidt zelden tot effectief leren of veranderen.
Een andere strategie kunt u baseren op de principes van social learning. U creëert dan leergemeenschappen waarin professionals binnen relevante kaders zelf verantwoordelijk zijn voor het vinden van wat- en hoe-antwoorden. Zij verkennen zelf het bijpassende gedrag. In het hier en nu. Via gerichte prikkels. Professionals ontdekken rijke leerkansen. Een digitale leeromgeving faciliteert hen in delen en bevragen. We noemen deze strategie ook wel ‘informeel gestuurd leren’. Informeel omdat professionals zich met elkaar verantwoordelijk voelen, gestuurd omdat management nog steeds de kaders formuleert en aanscherpt. Vooruitstrevende, leervolwassen gemeenten boeken boeiende resultaten met deze strategie.
Geef een reactie