De beroepsvereniging voor bewindvoerders BBW onderschrijft alles wat de rechterlijke macht zegt over een betere aanpak van schuldenproblematiek. Ook dat gemeenten pas áchteraf moeten adviseren over rechterlijke uitspraken in schuldenbewind.
Lokale overheden vinden dat zij nu te weinig in de melk te brokkelen hebben. Ze worden steeds vaker achteraf geconfronteerd met rechterlijke uitspraken. Daarbij komen mensen komen onder beschermingsbewind te staan. Zonder dat ze hier enige inbreng in hebben, zijn gemeenten wel wettelijk verplicht tot het bieden van hulp in deze trajecten. En dat kost geld.
Binnen half jaar
Minister Dekker voor Rechtsbescherming is bereid de gemeenten tegemoet te komen met een wettelijk adviesrecht in deze zaken. De bewindsman heeft een voorstel, althans het concept, vorig jaar bekendgemaakt. De rechters schreven onlangs (pdf) dat zij dit ‘ondersteunen’, maar dan wel op een bijzondere manier. ‘Wij zijn van oordeel dat het tijdstip waarop dat moet plaatsvinden niet voorafgaand aan de bewindstelling moet zijn maar kort (binnen zes maanden) erna.’
Situatie stabiliseren
Waarom willen de rechters de mosterd pas na de maaltijd? ‘Dit omdat de bewindvoerder direct in staat kan worden gesteld de situatie te stabiliseren en het de gemeente de gelegenheid biedt om met een gericht en werkbaar plan te komen.’ De bewindvoerders voor de Wet schuldsanering natuurlijke personen, verenigd in de BBW, onderschrijven in een persbericht volledig het standpunt van de rechtspraak. Schuldsaneringstrajecten hebben overigens een andere wettelijke grondslag dan de bewindvoering waarop het adviesrecht slaat. Wel eindigt bewindvoering soms in sanering. De trajecten kunnen ook parallel lopen.
Grote verdeeldheid
De meningen over het adviesrecht zijn hiermee totaal verdeeld. De branchevereniging voor schuldhulpverlening NVVK, die vooral (gemeentelijke) schuldhulpverleners bedient, was eerder al zeer kritisch over het voorstel. Die kritiek gaat echter precies de andere kant op. De NVVK vreest te weinig te zeggen te krijgen, de wet zou zelfs een ‘dode letter’ kunnen zijn. Zo moet erin staan op grond waarvan de rechter zou mogen afwijken van het advies. Met andere woorden, de rechter zou in principe moeten luisteren naar de gemeente.
Divosa: rijkelijk laat juist
Divosa, de vereniging van leidinggevenden in het sociaal domein, staat ook lijnrecht tegenover de rechter. Vanuit deze hoek is het commentaar juist dat het gemeentelijk advies ‘rijkelijk laat komt’ in het voorstel van Dekker. Namelijk als de zaak al bij de rechter ligt. ‘Adviesrecht voordat er een aanvraag naar de rechter gaat, is wat Divosa betreft een betere oplossing.’
Voorstel kansloos?
Gelet op het verdeelde krachtenveld lijkt een daadwerkelijk voorstel, ondanks een afspraak over in het regeerakkoord, vrij kansloos. Staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken repte in een Kamerbrief eind vorig jaar nog optimistisch van een wetsvoorstel waarbij ‘stakeholders nauw betrokken’ zouden zijn. Maar dat is geen garantie voor resultaat, zo blijkt. De wetgevingskalender laat zien dat de ministerraad ook nog geen voorstel naar de Raad van State heeft gestuurd.
De Tweede Kamer debatteert donderdagmiddag over het armoede- en schuldenbeleid.
Meneer Sandee, ik vind uw bericht niet duidelijk.
Als ik heel kritisch uw bericht doorneem, dan klopt de kopalinea/vetgedrukte alinea niet met de rest van de tekst.
Deze kopalinea wijst in de richting van de WSNP: de rechterlijke uitspraken in schuldsaneringen (= beschikkingen over wel/niet toegelaten worden tot de wettelijke schuldsanering). Als iemand wordt toegelaten tot de WSNP, wordt er ook een WSNP-bewindvoerder benoemd.
Op de 1e (gewone) alinea na, gaat de rest van het bericht in feite (opnieuw) over het wetsvoorstel Adviesrecht gemeenten bij schuldbewinden.
Uit het visiedocument schuldproblematiek en rechtspraak, gepubliceerd door de Rechtspraak, haalt u (slechts) alleen de paragraaf aan over het schuldenbewind: alleen in paragraaf 3.3 wordt het wetsvoorstel Adviesrecht gemeenten (even) genoemd in relatie tot schuldenbewinden (= beschermingsbewind vanwege problematische schulden en/of verkwisting).
In de 1e (gewone) alinea staat: “(…) rechterlijke uitspraken. Daarbij worden schulden kwijtgescholden en mensen komen onder bewind te staan.(…)”. Deze zin klopt niet: noch bij de toelating tot de WSNP noch bij beschermingsbewind worden schulden kwijtgescholden. Pas na het met succes doorlopen van het WSNP-traject volgt er een beschikking dat er “een schone lei” verleend wordt. Hierdoor worden de bestaande schulden, nà de schone lei-verklaring, omgezet in niet-afdwingbare natuurlijke verbintenissen tussen schuldenaar en schuldeiser.
Zowel bij toelating tot de WSNP als bij beschermingsbewind wordt een bewindvoerder benoemd, maar de wettelijke grondslag is verschillend.
De Rechtspraak heeft in het visiedocument haar visie over de schuldenproblematiek vanuit de rechtspraak bezien neergelegd en dat ziet op meer dan alleen het schuldenbewind.
Bovendien geeft u in uw bericht aan dat de Beroepsvereniging van Bewindvoerders (= de beroepsvereniging voor WSNP-bewindvoerder (!)) zich achter de standpunten van De Rechtspraak schaart: “(…) De bewindsvoerders, de uitvoerders van de uitspraken dus, zijn het met ieder woord hiervan eens.(…)”.
Een opmerkelijke zin, aangezien een WSNP-bewindvoerder er op dient toe te zien dat iemand, die toegelaten is tot de WSNP. De stabilisering van de financiële situatie ziet echter op beschermingsbewind, wat ook uit de context van de betreffende paragraaf van het visiedocument wel duidelijk is.
De website van de BBW meldt echter niets over “het onderschrijven van hetgeen de Rechtspraak zegt’ (op het openbare site-gedeelte). In het aangehaalde visiedocument van De Rechtspraak wordt de BBW vermeld als een van de geconsulteerde organisaties.
Ik krijg sterk de indruk, ook op grond van uw eerdere berichten, dat u negatief staat tegenover beschermingsbewind. Het is echter inmiddels wel bekend én duidelijk dat beschermingsbewind veel verschil kan uitmaken, als het gaat om problematische schulden en/of mensen met schulden na het doorlopen van de WSNP zonder schone lei.
Wat de NVVK en gemeenten ook beweren: schuldhulpverlening heeft in de achterliggende jaren heel veel mensen zelf doorverwezen naar beschermingsbewind en dus ook zelf bijgedragen aan de toename van bewindvoering. Denk aan bijv. mensen die naast schulden ook enigerlei verslaving hebben en dan dus eerst een ‘clean-verklaring’ dienen te overleggen alvorens er schuldhulpverlening mogelijk is.
Saillant aan de opstelling van de NVVK is overigens dat zij zelf ook beschermingsbewindvoerders onder haar leden kent.
Dat gemeenten “veel” geld kwijt zijn aan beschermingsbewind valt in feite mee, maar dan moet je wel de juiste informatie hebben: de forfaitaire vergoeding voor een beschermingsbewindvoerder in een schuldenbewind van een alleenstaande is € 1.771,44 (incl. BTW) per jaar, gebaseerd op 22 uur/jaar (of 110 minuten per maand). Voor dit bedrag wordt een beschermingsbewindvoerder geacht zijn/haar werk te doen. Aan dit forfaitaire beloningsysteem ligt de gedachte ten grondslag, dat er ook ‘makkelijke, gewone’ dossiers in behandeling zijn bij de beschermingsbewindvoerder, die minder tijd vergen dan de forfaitaire 17 uur/jaar voor een ‘gewoon’ bewind. De tijd, die zo verondersteld wordt vrij te komen bij ‘makkelijke’ dossiers, zou dan voor andere, moeilijkere dossiers gebruikt kunnen worden. In de praktijk klopt deze veronderstelling niet (meer), maar dat terzijde.
Tel daarbij op dat schuldhulpverlening nog altijd niet op orde is (volgens de Nationale Ombudsman, bericht van 13/09/2018 op deze website) en dus veel mensen niet geholpen worden en naar beschermingsbewind (moeten) uitwijken om de financiële problemen aan te kunnen (laten) pakken.
Het is al een jaar of 15 dat mensen met schulden niet bij schuldhulpverlening terecht kunnen om verschillende redenen, de WSNP voortijdig verlaten dan wel zonder schone lei voltooien. Dat was wel zorgelijk, maar er werd niet echt iets aan gedaan. Door de wetswijziging waarmee het schuldenbewind werd geïntroduceerd, kunnen (onder meer) deze mensen wel geholpen worden en blijven zij niet zelf ‘rondtobben’ met de schulden. De kosten van een schuldenbewind komen in sommige gevallen bij de gemeente terecht. Maar de gemeente betaalt wel voor de schuldhulpverlening, die dus (al jarenlang) niet alle hulpvragers blijkt te kunnen helpen.
Waarom dan de schuld van de falende schuldhulpverlenig bij de beschermingsbewindvoerders neerleggen door te klagen over de (forfaitaire) vergoeding, die in sommige gevallen, ten laste komt van bijzondere bijstand? Tijd voor toezicht op de schuldhulpverlening?
Dank voor uw reactie! Het onderscheid tussen Wsnp enerzijds en schuldenbewind was inderdaad onvoldoende duidelijk in het oorspronkelijke bericht. Ik heb dit aangepast. De BBW heeft in een persbericht laten weten het advies van de rechtspraak volledig te onderschrijven, ook dat heb ik geëxpliciteerd. Verder heb ik geen persoonlijke opvatting over beschermingsbewind. Het valt alleen op dat de meningen over het adviesrecht sterk verdeeld zijn.
Waarom nog steeds beschermingbewind? Probeer al maanden uit te zoeken waarom ik onder bewind sta, terwijl ik bewijs heb van een schone lei.
Bewindvoerders hebben na mijn idee te veel rechten in te weinig plichten.
De BBW trekt een grote broek aan over de rol van de gemeente. Maar dat is wel de betalende partij. En ik ga er toch altijd van uit dat degene die betaald, het toch ook grotendeels bepaald.
In mijn praktijk heb ik als voorzitter van de bezwaarcommissie SZ wel eens te maken met bewindvoerders.
Ik adviseer de BBW om eerst het benedenniveau van de bewindvoerders stevig omhoog te trekken en een resultaatstoets in te voeren. Pas dan kan ik de BBW serieus nemen.