Opinie Pleidooi voor een raadsbreed- of samenlevingsakkoord

Met de verkiezingen voor een nieuwe gemeenteraad in aantocht, is nu tijd om na te denken hoe je als nieuwe raad wilt gaan werken. In dit blog schets ik waarom een raadsbreed akkoord of een samenlevingsakkoord te prefereren is boven het traditionele coalitieakkoord.

Op 14, 15 en 16 maart dit jaar vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Op 30 maart worden de gemeenteraden geïnstalleerd. De (concept) verkiezingsprogramma’s en (concept) kandidatenlijsten zijn gereed en partijen lopen zich warm voor de verkiezingscampagne. Juist nu zou je met elkaar na moeten denken over de vraag hoe je als gemeenteraad wilt gaan werken in de nieuwe raadsperiode.

Raadsbreed

Hierbij spelen vragen als: Hoe komen we tot een nieuw college en hoe selecteren we de wethouders? Welke afspraken maken we als gemeenteraad? Gaan we voor een raadsbreed akkoord waaraan alle fracties meewerken en dat door de hele raad wordt vastgesteld? Of gaan we voor een coalitieakkoord dat wordt gemaakt door een meerderheid in de raad zonder input van de niet-coalitiepartijen? Of streven we naar een samenlevingsakkoord dat tot stand komt met inbreng van de samenleving in al haar geledingen?

Samenlevingsakkoord

Gemeenten die al langer met raadsbrede of samenlevingsakkoorden werken, geven aan dat deze akkoorden bijdragen aan betere onderlinge verhoudingen en leiden tot een betere politieke en bestuurscultuur. Doordat je samen bepaalt wat je wilt bereiken in de komende raadsperiode, kun je politiek bedrijven op basis van uitwisseling van argumenten in plaats van dat te doen als coalitie- of oppositiepartij. Deze akkoorden stellen de maatschappelijke lokale vraagstukken centraal en leggen een gezamenlijke strategische koers vast als uitgangspunt voor het politieke werk. Het debat wordt daardoor levendiger en inhoudelijker.

Vertrouwen

Wanneer ook de samenleving betrokken wordt in de prioritering, totstandkoming en uitvoering van beleid, ontstaat een sterkere band tussen het gemeentebestuur en de inwoners. Dit is hard nodig aangezien het vertrouwen in de overheid nog nooit zo laag was als nu. U zult zeggen ‘maar dat gaat vooral over het vertrouwen in de landelijke overheid’. Dat klopt, echter dit straalt ook af op het vertrouwen in gemeenten.

Kaderstelling

Een raadsakkoord of een maatschappelijk akkoord is de ultieme vorm van kaderstelling. Als gemeenteraad spreek je immers af wat je wilt bereiken de komende vier jaar. Op basis daarvan kan het college aan de slag en kun je als raad periodiek – via de planning & control documenten – monitoren of wordt bereikt wat je als raad wilde bereiken. Ook kun je bijsturen wanneer de situatie daarom vraagt.

Nu zult u zeggen: dat klinkt allemaal mooi, maar waar blijft de rol van de politiek? Partijen gaan toch deels uit van verschillende waarden die leiden tot een ander antwoord op maatschappelijke vraagstukken. Helemaal juist en daarom moet je in een akkoord alleen vastleggen waarover je het eens bent en niet alles dichttimmeren.

Huisvesting arbeidsmigranten

Laat ik het voorbeeld pakken van huisvesting van arbeidsmigranten. Wanneer je wilt dat het beleid de komende raadsperiode wijzigt, schrijf je in je akkoord op: ‘We verwachten dat het college samen met de inwoners met een integraal voorstel komt voor de huisvesting van arbeidsmigranten. Voordat het college start met de participatie willen we als raad kaders vaststellen. Om tot deze kaders te komen voeren we als raad gesprekken met onze inwoners.’ Zo spreek je af dat er beleid komt, geef je je rol als raad weer, maar zeg je nog niets over de inhoud van het voorstel. Op basis van de waarden die je partij belangrijk vindt, voer je vervolgens een inhoudelijk debat met elkaar over dit voorstel.

Wim Voeten is raadsgriffier in Etten-Leur.

Tagged With: coalitie, college akkoord, gemeenteraad, gemeenteraadsverkiezingen Filed Under: Bestuur, Blog, Gemeenteraad