De stijgende energieprijzen gelden landelijk, en zijn onderhevig aan wereldmarkten. Maar het kabinet laat gemeenten een lokale regeling voor de energietoeslag optuigen. Zonder een door de Tweede Kamer goedgekeurde basis. De uitvoering oogt met de dag chaotischer.
Lokale bestuurders trokken gisteren in Nieuwsuur aan de bel. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onderschreef daarna wat haar leden voor de camera vertelden: het is niet genoeg, waarmee Den Haag op de proppen komt. ‘Als het kabinet wil dat wij iedereen helpen, graag. Dag en nacht willen we dat doen. Maar dan moeten ze wél de rekening betalen,’ zei de Rotterdamse wethouder Michiel Grauss.
Te weinig geld
Gemeenten krijgen te weinig geld van het Rijk om alle huishoudens met een inkomen tot 120 procent van het minimumloon energiecompensatie van 800 euro te verstrekken, zo luidde de boodschap. Rotterdam zegt met een gat te zitten van minstens 4,3 miljoen. Volgens de VNG is er in de toezegging van bijna 680 miljoen euro rekening gehouden met 800.000 arme huishoudens, die ieder 800 euro krijgen (640 miljoen in totaal). Plus 37 miljoen aan uitvoeringskosten.
Nieuwsuur rapporteerde dat het niet om 800.000 huishoudens gaat binnen deze groep, maar feitelijk volgens het CBS om 981.000 huishoudens. Minister Schouten voor Armoedebeleid wees er in reactie op dat de onderschatting die ze hanteert, is vastgesteld in overleg met de VNG. Hierbij is ervan uitgegaan dat gemeenten niet alle arme gezinnen zouden kunnen bereiken. Vaak laat een deel van de rechthebbenden steun onbenut, bijvoorbeeld uit onbekendheid, dat is wel zo. Het ‘verzilveringsprobleem’ heet dat in beleidsjargon.
Niet zo onbekend
Maar hier wreekt zich dat de energietoeslag niet meer zo onbekend is. Het gaat voor veel mensen bovendien om een fors bedrag, met andere woorden: degenen die er recht op hebben, kunnen naar verwachting niet zonder. En de kwestie komt dagelijks langs in het nieuws. De gecalculeerde gok van de minister, hoe zorgvuldig ook, lijkt zo uit te draaien op een miskleun.
Sterker, het ‘verzilveringsprobleem’ kan in dit geval weleens een heel andere betekenis krijgen, waarbij de regeling indirect méér gaat kosten dan de overheid strikt genomen zou mogen verwachten. Zoals de opstellers van uitvoeringrichtlijnen in opdracht van het ministerie al opmerkten, kan het gaan wringen als de ene inwoner 800 euro krijgt toebedeeld, terwijl de buren met één euro meer op hun loonstrook volledig buiten de boot vallen.
Gemeente beslist
Waar dezelfde ‘energiearmoede’ speelt, vallen zulke arbitraire verschillen niet te verdedigen. En zo ontstaat voor de overheid nóg een kostenpost, een die als het ware meelift op de energietoeslag. Wie gaat de rekening daarvan betalen? Voor de ‘net-niet-rechthebbenden’ kan een gemeente de bijzondere bijstand aanboren, zegt de richtlijn. Kán. Niets moet.
Die vrijheid komt terug bij tal van afwegingen in de regeling voor de energietoeslag. Gemeentebesturen die de compensatie maar onzin zouden vinden, mogen er wat het kabinet betreft zelfs geheel van afzien: ‘De gemeente heeft de bevoegdheid om in 2022 een eenmalige energietoeslag toe te kennen aan huishoudens met een laag inkomen; het betreft dus geen verplichting.’
Om te beknibbelen
Hoewel het Rijk een vrij generieke invoering naar voren schuift als de beste manier, houden gemeenten allerlei mogelijkheden om te beknibbelen op de toeslag. De autonomie van gemeenten, waarover nog weleens een discussie woedt, wordt in dit opzicht gerespecteerd. Al laat zich na de tv-uitzending van vrijdagavond raden waarom dat gebeurt – om de regeling binnen het te krappe budget uit te kunnen voeren.
De minister stond de afgelopen tijd onder grote druk om het uitkeren van de energietoeslag mogelijk te maken, en passeerde hiervoor uiteindelijk het parlement. De Tweede Kamer staat nog aan het begin van de behandeling van de wijziging van de Participatiewet die de basis vormt. Kamerlid Pieter Omtzigt, die het toeslagenschandaal van de Belastingdienst aan het rollen bracht, is ontstemd over die volgorde: ‘Het kabinet neemt hier een enorm risico. Dit gaat in een uitvoeringsschandaal eindigen.’
Jo says
Inmiddels al 18 april en nog steeds onzekerheid over de energietoeslag in Hoorn. Website geeft nog steeds geen duidelijkheid. Staat nog steeds hetzelfde,al 4 maanden.
Caroline Smit says
De overheid komt met 120% van het sociaal minimum als drempel om in aanmerking te komen voor de éénmalige energietoeslag te krijgen.
Hoe is het dan mogelijk dat gemeenten (kennelijk) de vrijheid hebben om dit aan te passen?!
De ene gemeente gebruikt inderdaad de 120%, de ander 110% en weer een ander 130%.
Iedere gemeente behoort zich landelijk aan dezelfde norm te houden, geen verschillen.
Ook is de datum van beschikbaarheid en uitbetalen zeer variërend, de één heeft het al terwijl in andere gemeenten de mensen moeten wachten tot mei/juni?
Het huidige verschil (en dus oneerlijk) gaat gevoeld en gezien worden.
Dit krijgt nog een staartje, of moet ik zeggen staart….
per says
decentralisatie daar komt dat door men moet dat onmiddellijk stoppen en terugdraaien .
Caroline Smit says
Ik vind centralisatie zo gek nog niet.
per says
Dan moet je accepteren dat mensen in andere gemeente anders behandeld worden en dat rechten en plichten van de burger variëren van gemeente tot gemeente.
Lientje says
De overheid komt met 120% van het sociaal minimum als drempel om in aanmerking te komen voor de éénmalige energietoeslag te krijgen.
Hoe is het dan mogelijk dat gemeenten (kennelijk) de vrijheid hebben om dit aan te passen?!
De ene gemeente gebruikt inderdaad de 120%, de ander 110% en weer een ander 130%.
Iedere gemeente behoort zich eigenlijk aan dezelfde norm te houden, geen verschillen.
Ook is de datum van beschikbaarheid en uitbetalen zeer variërend, de één heeft het al terwijl in andere gemeenten de mensen moeten wachten tot mei/juni?
Het huidige verschil (en dus oneerlijk) gaat gevoeld en gezien worden.
Dit krijgt nog een staartje, of moet ik zeggen staart….
Jo says
Ik vind die vrijheden die de gemeenten krijgen ook niet correct, het geeft scheve ogen onder de hele bevolking als je per gemeente andere regels hebt. Ook vind ik het onjuist dat diverse gemeenten al hebben uitbetaald en andere niet. Hier op de website van gemeente Hoorn geen enkele duidelijkheid. Er staat al die tijd alleen maar……. Hoe deze website in de gaten. Ja ja. Hoelang? Tot 2023??
Lientje says
Dit lees je bijvoorbeeld op de website van de gemeente Leidschendam/Voorburg;
Op dit moment moet de landelijke overheid volgens de wet regelen dat gemeenten de energietoeslag mogen geven. De overheid is daar nog niet klaar mee. Daarnaast heeft de gemeente nog tijd nodig om te regelen hoe inwoners de energietoeslag krijgen.
Wat is dit, andere gemeenten betalen wel uit. Je zou bijna denken dat zij het geld anders spenderen of rente over vangen. 1 ding is overduidelijk, de gemeenten die begaan zijn met de minima hebben al uitbetaalt, de “andere gemeenten” niet. Zij zijn te gemeen (gemeen(te).
Te gek voor woorden says
Gemeente Zoetermeer heeft al 4 maanden op zijn website staan dat het rijk heeft bepaald dat er een energietoeslag voor krappe inkomens gaat komen, meer info volgt later, houd de website in de gaten!
In een update van 14 dagen terug, hebben ze 200,00 door 800,00 vervangen, verder niks.
Als je belt met de gemeente kom je niet door de verdedigingslinie. Deze telefoonopnemers verwijzen je vriendelijk en uiteraard vol begrip naar de website. Zij weten wel dat er keihard gewerkt wordt !
Merkwaardig. Ik merk een steeds grotere afstand tussen omhooggevallen bestuurders en het plebs…want daar val ik schijnbaar onder.
Jannie says
Mijn gemeente wil heel graag de hele toeslag van € 800 betalen. Maar dat geld is nog niet binnen. Vandaar dat men begint met € 200, de rest komt dan als Den Haag over de brug komt.
Belachelijk om de gemeenten aan de voorkant weer te korten ‘omdat waarschijnlijk niet iedereen van de regeling gebruik zal gaan maken’. Weer een aanwijzing dat Den Haag niets van burgers begrijpt en ook helemaal niets om burgers geeft.
Wanneer nemen de jongens en meisjes in de 2e slaapkamer eens een goed besluit door de € 60 miljard voor klimaat anders te besteden? In mijn €’s zitten nog steeds maar 100 centen al denkt Den Haag waarschijnlijk dat het er (veel) meer zijn.
Loesje says
Voor andere dingen zijn er wel genoeg geld!
Jo says
Is toch te gek voor woorden dat gemeenten dit mogen beslissen. Dan zou een deel de toeslag volledig krijgen en de andere helft minder of niets,terwijl de energie en gas rekening voor iedereen omhoog gaat,net als de boodschappen die voor iedereen omhoog gaat. Gemeenten hebben veel te veel macht. Dit is niet goed.
per says
Decentralisatie gewoon afschaffen het creëert een verschil in rechten en plichten voor de burger afhankelijk van de gemeente waar ze wonen.