De gemeenten Bergen (NH) en Dalfsen beginnen in mei een proef met ‘gebouwgebonden financiering’ voor verduurzaming van de eigen woning. BNG Bank is de beoogde financier waarbij aflossing verloopt via de lokale baatbelasting. Het gaat landelijk om het eerste initiatief met deze constructie.
Bij gebouwgebonden financiering is de lening niet gekoppeld aan de eigenaar maar aan de woning. Bij verkoop schuift de schuld dus door naar de nieuwe eigenaar. Dit moet de drempel voor woningbezitters om te investeren kleiner maken. Niet de leencapaciteit van de eigenaar dient als basis voor de geldverstrekking, maar ‘de vooraf gecalculeerde besparing op de energierekening’.
Zonder risico?
Voor de aflossing via de baatbelasting wordt een overeenkomst met de lokale overheid aangegaan. De Woonpas, een bedrijf dat het initiatief bekendmaakte en erbij betrokken is, meldt dat er waarschijnlijk ook nog een garantiefonds komt. ‘Hiermee wordt het kredietrisico volledig afgedekt. Gemeenten kunnen dan ook zónder risico en zónder balansverzwaring deelnemen.’
Energietransitie in uitvoering
Visie omzetten naar concrete stappen
Plannen genoeg. Over de opwekking van duurzame energie, het aardgasvrij maken van wijken, verduurzamen van eigen vastgoed en stimuleren van elektrisch rijden.
Maar in hoeverre is het haalbaar en betaalbaar?
Woningeigenaren kunnen een beroep doen op het krediet voor bijvoorbeeld het aanbrengen van isolatie of zonnepanelen. Volgens De Woonpas gaat het om ‘no-regretmaatregelen’ die alle woningeigenaren in de komende jaren zullen moeten nemen om mogelijk te maken dat Nederland van het gas af gaat. Gemeenten moeten hiervoor per wijk plannen ontwikkelen, maar zover zijn de meeste nog niet.
Kunst- en vliegwerk
Onderzoeker Arjen Schep van het Erasmus Studiecentrum voor Belastingen van Lokale overheden (ESBL), eveneens betrokken bij het initiatief, gaf eerder een toelichting op het initiatief (zie kader onderaan). Juridisch gezien vereist de constructie met de baatbelasting volgens hem ‘kunst- en vliegwerk’.
Wellicht herkent u in het moeizaam proces van de energie transitie, vele kenmerken van de vroegere aanloop naar de ruilverkavelingen. Die werden pas een succes door het oprichten van de Cultuurtechnische Dienst, de ruilverkavelingswet van 1954 en een grondgebonden financiering van de kosten (ruilverkavelingsrente, looptijd 30 jaar). Planvoorbereiding, voorlichting en uiteindelijk een stemming over projecten gingen vooraf aan de uitvoering. Aanbesteding werd georganiseerd door de CD, die ook de de directie organiseerde en inspecteerde. In een project (ruilverkaveling), werden eerst wegen en waterlopen geherstructureerd (denk aan woning isolatie) en daarna werd het plan van toedeling (toewijzen van grond aan eigenaren) uitgevoerd (denk hierbij aan aanleg van een warmtenet en huisaansluiting). Voorts was aan de CD een onderzoeks instituut gekoppeld, voor ontwikkeling en praktijkondersteunend onderzoek. Mijn voorstel: organiseer de energietransitie naar het voorbeeld van die van ruilverkavelingen.