“Als ik de brieven al niet goed begrijp, hoe zou ik dan de daarbij horende formulieren goed kunnen invullen?” De onbegrijpelijke overheid. In het kader van de Week van de Alfabetisering vandaag de ervaringen van Vera, ervaringsdeskundige.
Vera kon moeilijk mee op school vanwege dyslexie. Vera is om de drommel niet dom en wil zo ook niet gezien worden! Op school werd haar dyslexie niet onderkend en ze bleef erg achter met leren. Vera trouwde en haar man regelde alles. Geld pinnen deed ze bijvoorbeeld niet: ze kreeg geld van haar man en betaalde alles contant. Na haar scheiding stond ze er alleen voor: het runnen van het huishouden met haar drie kinderen en alle administratie en procedures met instanties die daarbij te pas komen. Vera:” Ik moest alles nog leren, alles was nieuw voor mij. Mijn zus is hoog opgeleid. Gelukkig hielp zij mij overal mee.” . Maar nog steeds moet Vera met ingewikkelde brieven en formulieren de hulp van haar zus vragen. Vera: “Je wilt toch het liefst alles zelf kunnen. Hoe fijn de hulp van mijn zus ook is; je wilt toch liever niet dat een ander in jouw privé papieren kijkt.”
Vera kreeg een ongeluk. Bij herstel waren diverse hulpverleners betrokken. De maatschappelijk werkster heeft haar gewezen op taalcursussen bij het ROC. Vera is daar naar toe gegaan en leerde redelijk goed lezen en schrijven. Maar toch zegt Vera: “Veel brieven en formulieren maken mij panisch! Alles is zo ingewikkeld opgeschreven en vaak met kleine lettertjes.
Ze gebruiken dure en lange woorden waar ik nooit van heb gehoord. Ik ben erachter gekomen dat ik daardoor veel mis loop, waar ik recht op heb. Bijvoorbeeld geldpotjes bij de gemeente, zoals die voor een gratis computer voor mijn schoolgaande kinderen en hulp bij de opvoeding en huiswerk. Ik zie dat nergens staan of ik begrijp de brieven niet goed. Ook loop ik veel afspraken mis, omdat ik die dan weer niet goed heb begrepen. Omdat ik in Nederland ben geboren, denken ze dat je alles wel weet en begrijpt. Maar dat is niet zo. Ze begrijpen niet dat je in paniek kunt raken van brieven, formulieren en moeilijke procedures. Wat ik ook erg vind, is dat als ik moeilijke woorden probeer te lezen ik de woorden verkeerd uitspreek waardoor ik het woord dan zelf niet begrijp”. Voor Vera voelt dat alsof ze altijd achter de feiten aanloopt en dat maakt haar verdrietig.
Vera heeft dus nog steeds moeite met lezen en schrijven. Lange ingewikkelde zinnen, moeilijke woorden, onbegrijpelijk vakjargon, de kleine lettertjes. Het blijft een probleem om de boodschap uit brieven van het UWV, subsidieregelingen, belastingen, gemeentelijk instanties te begrijpen. “Als ik de brieven al niet goed begrijp, hoe zou ik dan de daarbij horende formulieren goed kunnen invullen?”
Week van de Alfabetisering Ieder jaar op 8 september is het Wereldalfabetiseringsdag. In de week rond deze dag organiseren honderden organisaties een evenement rondom taal en geletterdheid. Bij elkaar opgeteld vormen deze evenementen de Week van de Alfabetisering. Deze week zullen gastauteurs op uitnodiging van ondermeer Cubiss op Gemeente.nu een bijdrage leveren rondom het onderwerp. Mede mogelijke gemaakt door Sociaal Bestek
Een overheid die de burger centraal stelt, luistert naar het advies van Vera: “Laten ze me bij de gemeente mondeling uitleggen welke weg ik moet bewandelen als er een geldpotje is waar ik recht op heb. Ik heb een uitkering bij de UWV. Die moeten duidelijker brieven schrijven. Ze kunnen in de tekst plaatjes gebruiken om alles beter uit te leggen. Of ze kunnen brieven laten voorlezen via een app of een link op de pc. Voor afspraken zou het helpen als ik een telefonische herinnering krijg of een sms boodschap, zo’n telefonische herinnering of een sms krijg ik ook van mijn tandarts als ik daar een afspraak heb. En wat ik ook meemaak is dat belangrijke post vaak fout wordt bezorgd. Dan krijg ik problemen met instanties. Ze kunnen belangrijke post telefonisch aankondigen en telefonisch bevestigen. Allerlei instanties kunnen rekening houden met mensen zoals ik, door gewoon te vragen of ik het begrijp. En door te vragen op welke manier we het beste met elkaar kunnen communiceren”.
Vera Moet doet de overheid en andere publieke dienstverleners een mooi aanbod. “Als ex-laaggeletterde ben ik Taalambassadeur bij St. ABC belangenbehartiging alfabetisering. U kunt altijd bij ons om advies vragen om uw brieven te beoordelen op duidelijke en helder taal.”
In Nederland zijn er 1,3 miljoen mensen die laaggeletterd zijn. Zij hebben minder kansen op de arbeidsmarkt, hebben vaker gezondheidsproblemen en kunnen minder goed meedoen in de maatschappij. De Week van de Alfabetisering draagt er aan bij de kloof te dichten
Geef een reactie