De opkomst bij de herindelingsverkiezingen woensdag was flink lager dan bij de vorige stembusgang in 2014 in deze plaatsen. Dat beeld is niet ongebruikelijk bij herindelingen.
De officiële uitslagen en opkomst zijn nog niet vastgesteld, dat doet de Kiesraad binnenkort. Wanneer precies kan een woordvoerder niet zeggen. ‘Dit is afhankelijk van de vraag of er bijvoorbeeld hertellingen moeten plaatsvinden, waarover morgen zal worden besloten.’ Wel hebben de gemeenten voorlopige uitslagen gemeld, plus opkomstpercentages.
Percentages
Waar bijvoorbeeld Groningen in 2014 een opkomst boekte van ruim 54 procent, kwam voor de nieuwe fusiegemeente met Haren en Ten Boer slechts 44,1 procent opdagen. In de gemeente Haarlemmermeer maakte de vorige keer nog precies de helft van de kiesgerechtigden gebruik van hun democratisch recht. Na de toevoeging van de buurgemeenten Haarlemmerliede en Spaarnwoude bleef dit woensdag nipt onder de 35 procent.
In Geldermalsen is het beeld niet anders. Daar vond in 2014 nog een ruime 60 procent het stemmen de moeite waard. In de nieuw gevormde gemeente West Betuwe, waar Neerijnen en Lingewaal aan zijn toegevoegd, blijft daarvan 52,5 procent over. Een van de thuisblijvers was Ton den Boon, hoofdredacteur van de Dikke van Dale. Hij had zijn eigen reden hiervoor: het ontbreken van een koppelteken in de nieuwe gemeentenaam.
Democratische betrokkenheid
Kelderende opkomstpercentages zijn eerder regel dan uitzondering na herindelingen, en daarmee reden tot zorg over de democratische betrokkenheid. Historicus Geerten Waling zei bijvoorbeeld eerder tegen deze site: ‘Steevast is 70 tot 80 procent van de bevolking tegen, toch wordt het er steeds doorgedrukt. Vaak omdat de lokale bestuurders, gesteund door het kabinet, het willen.’ Professionele bestuurders moeten volgen hem terug in hun hok worden gedrongen om verdere afbraak van de democratie te voorkomen.
Joes de Natris van onderzoekscentrum COELO onderzocht de dalende opkomst bij herindelingen. Als verklaring geeft hij onder meer ‘dat de structuur van de politieke partijen kan veranderen waardoor inwoners zich er minder betrokken bij voelen. Daarnaast wordt de fysieke afstand tot het gemeentehuis over het algemeen groter. En ten slotte, maar zeker niet onbelangrijk: de gemeente kan onderdeel zijn van iemands identiteit. Een fusie leidt niet vanzelf tot identificatie met de nieuwe gemeente.’
Het komt niet goed
Daarbij heeft De Natris slecht nieuws voor wie denkt dat het weer helemaal goedkomt. ‘De daling is het sterkst direct na de herindeling. Het effect wordt later kleiner maar verdwijnt niet,’ concludeert hij. Gemeentelijke samenwerking, een alternatief voor herindeling, leidt niet tot een lagere opkomst. Daarbij doen zich echter weer andere democratische problemen voor, zoals een gebrek aan controle door de raad.
Geef een reactie