Bernd Schneiders reageert namens het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) op de heropende discussie. “De vraag is dus voor welk probleem het kiezen van de burgemeester een oplossing biedt.”
De reactie van Schneiders:
Gisteren verschenen in diverse media berichten dat D66 een voorstel zou indienen om de discussie over de gekozen burgemeester te heropenen. In werkelijkheid is alleen een voorstel ingediend om de wijze van aanstelling uit de Grondwet te halen en bij gewone wet te regelen.
De woorden “Gekozen burgemeester” komen niet in het voorstel voor, maar vormen natuurlijk wel de achtergrond van het voorstel.
Het NGB is het eens met de stelling dat de positie van de burgemeester de afgelopen jaren sterker is geworden. Juist daarom is het vreemd om de aanstellingswijze uit de Grondwet te halen. Bovendien heeft het NGB er geen behoefte aan om nu een discussie over de gekozen burgemeester te voeren, die afleidt van de ontwikkelingen en opgaven die er wel toe doen.
De op voordracht van de gemeenteraad door de Kroon benoemde burgemeester staat boven, of beter gezegd, tussen de partijen. Het lijkt erop dat de waardering voor dit onafhankelijke type burgemeesterschap de laatste jaren is gegroeid. Zowel onder de bevolking als onder raadsleden en wethouders.
Door de burgemeester rechtstreeks te gaan kiezen veranderen de posities in het lokale bestuur ingrijpend.. De burgemeester zou dan de baas worden, de wethouders worden aan de burgemeester ondergeschikt en de raad is niet meer het exclusieve hoogste orgaan. We krijgen dan een politieke burgemeester en raken de onafhankelijk burgemeester kwijt. De vraag is of een dergelijk nieuw gemeentelijk bestel een verbetering is ten opzichte van de huidige situatie.
Het kan altijd goed zijn om nog eens naar de democratische legitimatie van de burgemeester te kijken. Maar op dit moment verschilt die nauwelijks met die van de wethouders . De burgemeester en de wethouders worden benoemd op voordracht. Voor alle bestuurders geldt dat zij ten volle verantwoording afleggen aan de raad. Op beide ambten is de vertrouwensregel van toepassing. Als de raad het vertrouwen opzegt zal men op moeten stappen. Deze situatie doet zich ook voor burgemeesters met enige regelmaat voor.
De vraag is dus voor welk probleem het kiezen van de burgemeester een oplossing biedt.
De belangrijkste opgave voor de gemeenten is thans het realiseren enorme bezuinigingen en het overnemen van enkele grote taken van het Rijk en vande provincie. De gemeenten worden verantwoordelijk voor de Jeugdzorg, voor de uitvoering van de Wet werken naar vermogen en voor de uitvoering van de AWBZ. Daar hebben we de handen meer dan vol aan.
Daarom is het tijdstip voor hernieuwde discussies over het gemeentelijk bestuurlijk bestel niet erg goed gekozen.
Bernt Schneiders,
voorzitter Nederlands Genootschap van Burgemeesters
” De grootste politieke stroming in Nederland – de lokale partijen- hebben geen lokale burgemeest”.
Natuurlijk zijn er veel goede lokale partijen. Maar meestal zijn het partijen die zich richten op bepaalde dorpen of wijken. En of nu n?t uit die hoek een onafhankelijke en met de nodige bestuurservaring uitgeruste, burgemeester naar voren kan komen betwijfel ik. Verder moet ik er niet aan denken, dat figuren als G.W. uit V. worden gekozen als burgemeester. In zo’n geval zal de Raad al vlug verworden tot een praatclubje waarbij degenen die het niet eens zijn met de voorzitter (de burgemeester) al vlug het woord zal worden ontnomen. Ambtenaren die het beste met de gemeente voor hebben worden de laan uitgeschopt omdat ze de burgemeester niet naar de mond praten. Kort en goed: Laat het zoals het is. Het werk goed, bewezen concept.
Door gemeente-besluiten, die (vaak) als hamerstukken genomen worden, kunnen burgers onterecht jaren met procedures te maken krijgen. Hiervoor ligt voor een burgemeester, die overigens ook een ombudsfunctie heeft een veelal verzaakte taak.
Door een gekozen burgemeester zou temeer, deze taak benadrukt kunnen worden. Echter daarvoor zijn geen volgzame types gewenst, maar wel karaktervolle mensen met een brede kennis van zaken.
Het feit dat vrijwel alle burgemeesters uit dezelfde politieke nesten’ komen laten al zien hoe archaisch dit systeem is. De grootste politieke stroming in Nederland – de lokale partijen- hebben geen lokale burgemeesters. Die worden misschien al vooraf weggeselecteerd door de KVK. Dit soort praktijken, daar moeten we vanaf!