De wijzigingen die het kabinet voorstelt voor het lokale omroepbestel, zijn slecht gevallen bij de Nederlandse gemeenten. Hun rol zou worden ‘gemarginaliseerd’, waarbij lokale zenders moeten wijken voor door het Rijk gefinancierde ‘streekomroepen‘.
De VNG reageert hiermee op het conceptvoorstel Wet versterking lokale publieke omroepen van minister Bruins van OCW. De bewindsman maakte zijn omroepplannen eind vorig jaar bekend op internetconsultatie, wat 41 openbare zienswijzen opleverde. Naast de VNG gaven onder andere lokale omroepen hun mening over deze wijzigingen van de Mediawet.
80 streekomroepen
Het voorstel zorgt voor ‘grote veranderingen’, benadrukt de gemeentekoepel. ‘Zo maken de circa 230 lokale omroepen vanaf 2028 plaats voor maximaal 80 streekomroepen.’ Verder gaat ‘de zorgplicht’ voor het lokale bestel van gemeenten naar het Rijk. Het rijksbudget voor de omroepen wordt meer dan verdubbeld naar 28 miljoen euro, waarbij 12 miljoen wordt weggehaald uit het gemeentefonds, de belangrijkste bron van inkomsten voor de lokale overheid.
De VNG stelt dat de rol van gemeenten wordt uitgekleed in het voorstel van de minister: ‘Gemeenten houden alleen een marginale adviesrol bij de aanwijzing van een nieuwe omroep, eens per 5 jaar.’ De koepelorganisatie onderschrijft doelstellingen als meer professionaliteit en een sterke financiële basis. ‘Maar we ervaren dit wetsvoorstel als een ongewenste top-downbenadering van een in de kern lokale aangelegenheid.’
Lokale aandacht
De koepelorganisatie vreest vooral dat de lokale aandacht zal afnemen en dat de band van omroepen met gemeenten wordt ‘doorbroken’ onder de centrale aansturing. ‘Onze vrees is dat het Rijk in het nieuwe stelsel van streekomroepen de nabijheid en betrokkenheid met de lokale samenleving onvoldoende zal kunnen waarborgen.’
Het wetsvoorstel houdt weliswaar de mogelijkheid open voor gemeenten om zelf plaatselijke omroepen te blijven steunen. Maar de VNG kan ‘niet plaatsen’ waarom gemeenten dat nog zouden doen in het nieuwe bestel. ‘Gemeenten hebben in dit wetsvoorstel geen taak meer.’
Afhankelijkheid
Het kabinet zegt lokale omroepen juist te versterken met het voorstel. Aanleiding voor de maatregelen zijn geluiden zoals in het rapport Lokale Media: Niet te Missen van de Raad voor het Openbaar Bestuur en de Raad voor Cultuur. Dit onderzoek vroeg in 2020 al aandacht voor de gebrekkige onafhankelijkheid van lokale media. Zo is de gemeente een belangrijke geldverstrekker, die tegelijkertijd kritisch gevolgd zou moeten worden.
Dit brengt de omroepen in een spagaat, waardoor ze bijvoorbeeld kritische berichtgeving uit de weg gaan of uitstellen, om hun financiering niet op het spel te zetten. Hieruit blijkt volgens de adviesraden dat de huidige financiering ‘niet geschikt is om een volwaardige omroep in stand te houden’.
Geef een reactie