Het kabinet keert geen bedragen onder de 10 miljoen euro uit aan gemeenten. Beneden deze drempel zouden geldsommen voor de gezamenlijke lokale overheden te gering zijn voor de boekhoudregels van het Rijk. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) bestrijdt dit.
‘De minister van Binnenlandse Zaken geeft aan dat het Rijk nu niet rechtmatig bedragen onder de 10 miljoen euro kan verstrekken aan decentrale overheden,’ schrijft de VNG. Het gaat om een slepende discussie over boekhoudtechniek, die in de praktijk betekent dat gemeenten toegezegde gelden niet ontvangen. Het kabinet wil zoals in 2018 al aangekondigd namelijk geen gebruik meer maken van ‘verzameluitkeringen’.
Flauwekul van minister
Verantwoordelijk minister Ollongren doet het voorkomen alsof haar handen gebonden zijn, maar dat is in de ogen van gemeenten flauwekul, zo blijkt uit een woensdag verstuurde brief aan de bewindsvrouw. ‘Het Rijk kan ook in het huidige uitkeringsstelsel bedragen onder de 10 miljoen euro rechtmatig verstrekken aan gemeenten met een decentralisatie-uitkering of met de nog steeds bestaande verzameluitkering. Wij roepen u dan ook op de al bestaande instrumenten te gebruiken,’ aldus de VNG.
‘Met deze instrumenten,’ licht de vereniging toe op de website, ‘is het geld vrij besteedbaar en zijn er geen of minder verantwoordingslasten.’ Dat lijkt de minister niet te willen, want na uitvoerig beraad zijn die opties afgevallen voor haar. Begin mei schreef Binnenlandse Zaken nog in een nieuwsbrief: ‘Op dit moment heeft het de volle aandacht van het ministerie van BZK en alle betrokken departementen om hier zo snel mogelijk helderheid in te brengen.’ Op 28 mei ontving de VNG een conceptbesluit van Ollongren.
Aanpassing regels
De minister kiest er hiermee dus niet voor bestaande mogelijkheden te benutten. In plaats daarvan wil ze regels voor weer een andere geldstroom, de ‘specifieke uitkering’, gaan aanpassen. Deze regels schrijven nu inderdaad nog voor dat bedragen onder de 10 miljoen euro niet mogen. Daar is ook een reden voor: de verantwoordingslasten voor gemeenten zijn bijzonder hoog. Het Rijk wil immers precies weten wat er gebeurt met de specifieke uitkeringen, die bestemd zijn voor de uitvoering van Haagse beleidsdoelen.
De VNG laat weten hier niet van gediend te zijn. ‘Het conceptbesluit staat haaks op eerder geuite uitgangspunten van BZK zoals: vertrouwen, vermindering bestuurlijke drukte en administratieve lasten.’ Het besluit zou concreet een verzwaring van de bureaucratie voor ‘kleine’ bedragen betekenen. Daarbij leven ook zorgen over ‘de sturing vanuit het Rijk op de gemeentepolitiek’, die met een uitdijende financiële verantwoording gepaard gaat.
Verantwoording beperken
Als het zo moet, dan verkiest de VNG deze kwestie nog maar wat langer te parkeren. ‘In plaats van nu naar een klein onderdeel van het huidige uitkeringsstelsel te kijken, bespreekt de VNG liever met urgentie het gehele bestaande uitkeringsstelsel.’ Mocht de minister haar besluit toch doorzetten, dan vragen de gemeenten ‘met klem om in de regelgeving de verantwoordingsmogelijkheden voor specifieke uitkeringen onder de 10 miljoen euro te beperken’.
Is dit ‘het nieuwe leiderschap’ van D66?
De collega-ambtenaren bij het departement worden bedankt voor deze inperking. Of verzint de minister zoiets zelf?