Bij het niet goed toepassen van de richtlijnen kan de rechter een overeenkomst laten vernietigen. Antwoorden op veelgestelde vragen over aanbesteden zijn dus welkom.
“De mogelijkheid om een overeenkomst achteraf te laten
vernietigen is door de Europese Commissie expliciet gecreëerd als afschrikwekkende
sanctie om te voorkomen dat de aanbestedingsrichtlijnen niet worden nageleefd”,
staat in een publicatie van kenniscentrum Europa decentraal. “Daar staat
tegenover dat er uitzonderingen zijn die aanbestedende diensten kunnen benutten
om de vernietigbaarheid op te heffen of de vernietigingstermijn te verkorten.”
In de publicatie zet het kenniscentrum deze uitzonderingen
op een rij. Die komen vooral voort uit artikel 9 van de Wet implementatie rechtsbeschermingsrichtlijnen
aanbesteden (Wira), die de aanbestedende gemeente kan gebruiken om te voorkomen
dat haar overeenkomst met een marktpartij wordt vernietigd.
De aanbestedende
partij, die in strijd met de regels heeft gehandeld, kan vernietiging voorkomen
door te kiezen voor de zogeheten vrijwillige transparantie.
Publicatieblad
Deze transparantie heeft onder meer te maken met het Publicatieblad van
de Europese Unie, dat alle officiële mededelingen en wetgeving van de EU bevat.
“Als een aanbestedende dienst – mogelijk ten onrechte – van mening is dat een
bepaalde opdracht niet van tevoren in het Publicatieblad hoeft te worden
gepubliceerd en er wordt besloten tot onderhandse gunning, dan kan hij in het
Publicatieblad direct zijn voornemen tot gunning bekendmaken”, volgens het kenniscentrum.
“Als nu na publicatie de opschortende termijn
van minimaal vijftien kalenderdagen in acht wordt genomen, kan de overeenkomst
na sluiting niet meer worden vernietigd.”
Een andere uitzondering is van toepassing als de gemeente
vindt dat zij heeft gehandeld binnen de regels die gelden binnen een
raamovereenkomst of dynamisch aankoopsysteem. “In dit geval stelt de
aanbestedende dienst zich vrijwillig transparant op door de betrokken
inschrijvers of gegadigden op de hoogte te stellen van de voorgenomen gunning
en daarbij de relevante redenen voor de beslissing te vermelden.” De bedoeling
van de uitzonderingen is tijdens de opschortende termijn actie te ondernemen,
zodat overeenkomsten niet langer vernietigbaar hoeft te zijn.
Onwettig onderhands
Kan een ‘onwettig onderhands gegunde’ opdracht alsnog worden
gerechtvaardigd? Ja, als de aanbestedende partij zich beroept op dwingende
redenen van algemeen belang, zoals de openbare orde en veiligheid of
volksgezondheid. “Er moeten dan wel alternatieve sancties worden opgelegd.”
De Wira ging begin 2010 in werking. In de nieuwe wet is
vastgelegd dat het voor aanbestedende gemeenten verplicht is de beslissingen
over gunningen zo te motiveren dat afgewezen ondernemers kunnen bepalen of het
zin heeft beroep in te stellen tegen dat besluit. Geen toereikende motivatie?
Dan gaat de opschortende termijn niet van start. Zo krijgen ondernemers meer
tijd om beroep in te stellen.
Meer vragen en antwoorden zijn te vinden in de publicatie.
Geef een reactie