Het aantal gemeenten met een financieel tekort is ruimschoots verdubbeld, van 31 in 2022 naar 72 vorig jaar. Dat meldt de VNG op basis van de lokale jaarrekeningen.
De gemeentekoepel beoordeelt de financiële conditie van steeds meer leden als onvoldoende. De verdubbeling van het aantal gemeenten met een exploitatietekort, geldt hierbij als alarmbel. De 72 waar het om gaat, hadden vorig jaar niet genoeg inkomsten om de uitgaven te dekken. Gemeenten waarschuwen al langer voor oplopende tekorten, vooral in ‘ravijnjaar 2026’.
‘Signaal van stress’
‘Juist een exploitatietekort kan een signaal zijn voor het ontstaan van financiële stress,’ legt de VNG uit in een achtergrondstuk. ‘Dit kengetal beantwoordt de vraag of een gemeente zijn bezit zwaarder met schuld belast, doordat het exploitatieresultaat negatief is. Bij structureel negatieve exploitatieresultaten wordt de schuldbelasting van de bezittingen op de balans op termijn hoger dan 100 procent.’
Een ‘gezonde gemeente’ heeft volgens de VNG jaarlijks een klein exploitatieoverschot. ‘Dat geld blijft niet over, maar wordt besteed aan de financiering van een deel van de investeringen. Voor dat deel van de investeringen hoeft de gemeente geen schulden te maken.’
Schulden en investeringen
Bij tekortgemeenten nemen de schulden toe. De euro’s die ze extra nodig hebben, worden aangetrokken door de bezittingen zwaarder met schuld te belasten oftewel door in te teren. Van de 72 gemeenten met een exploitatietekort, hadden er 10 al voor het derde jaar op rij hiermee te maken, in 2022 waren dat er 5.
Daar tegenover staat dat investeringen door gemeenten aantrekken, ‘nadat ze jarenlang ver onder de maat waren’. Dit beeld is echter niet overal hetzelfde. ’91 gemeenten hadden de afgelopen 4 jaar een hoog investeringsniveau. Er zijn ook 46 gemeenten waar in de afgelopen 4 jaar de nominale waarde van de kapitaalgoederenvoorraad op de balans verder is geslonken door een erg laag investeringsniveau.’
Rampjaren
De hausse van tekortgemeenten heeft gelet op de vooruitzichten nog niet het hoogtepunt bereikt. Vooral 2026 en 2027 zijn dreigende financiële rampjaren, met verwachte exploitatietekorten voor 80 procent van de gemeenten.
Geef een reactie