Door de toenemende digitalisering in de samenleving zijn nieuwe mensenrechten vereist: het recht niet gemeten, geanalyseerd of beinvloed te worden (bijvoorbeeld tracking of verzameling van big data), en het recht op betekenisvol menselijk contact (bijvoorbeeld in de zorg).
Daarvoor pleit het Rathenau Instituut in het rapport ‘Mensenrechten in het robottijdperk‘.
Big data beïnvloedt
De onderzoekers stellen dat digitale technologieën steeds meer invloed hebben op het dagelijks leven van mensen. Robots en kunstmatige intelligentie krijgen de eigenschappen van levende wezens. Sociale media, augmented reality en het internet-of-things beïnvloeden het sociale handelen. En big data beïnvloedt gedrag, gevoel en denken. Dit zet bestaande mensenrechten steeds meer onder druk, bijvoorbeeld het recht op privacy, op vrijheid van meningsuiting en op bescherming tegen discriminatie.
Melanie Peters, directeur van het Rathenau Instituut: “Nieuwe technologieën brengen de mensheid vooruit maar stellen onze samenleving tegelijkertijd voor nieuwe sociale uitdagingen. Onze huidige ethische en juridische systemen zijn daar nog onvoldoende op voorbereid.”
Geen tracking
Om de menselijke waardigheid te behouden, pleit het Rathenau voor aanscherping en verheldering van bestaande mensenrechten en voor twee nieuwe mensenrechten.
Ten eerste zouden mensen het recht moeten krijgen om niet gemeten, geanalyseerd of beïnvloed te worden. Om online profilering, tracking en beïnvloeding te kunnen weigeren. Op het internet wordt er op ongekende schaal data over mensen verzameld, bewaard, geanalyseerd en gebruikt. Daarnaast verzamelen robots met toegang tot internet of andere netwerken eveneens data.
Betekenisvol menselijk contact
Ten tweede zouden mensen het recht moeten krijgen op betekenisvol menselijk contact. Het recht te kiezen voor menselijk contact boven robotcontact. In de zorg worden pilots met zorgrobots uitgevoerd. Dat kan de kwaliteit van leven bevorderen, maar stelt ook nieuwe vragen over de kwaliteit van zorg en menselijke relaties.
Het Rathenau Instituut pleit bij de Raad van Europa voor een internationaal verdrag dat de mensenrechten beschermt tegen huidige digitale ontwikkelingen. Volgens de onderzoekers hoeven nationale overheden dat niet eerst af te wachten, en kunnen zij nu al nieuwe wetgeving ethisch toetsen op de uitholling van mensenrechten.
Geef een reactie