Nederlandse gemeenten weten onvoldoende welke persoonsgegevens van hun burgers zij in het sociaal domein mogen verwerken en welke regels daarvoor gelden. Dat constateert de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) AP na onderzoek bij 41 gemeenten.
Bovendien informeren gemeenten hun burgers niet goed over het gebruik van hun persoonsgegevens.
Gemeenten werken vaak met heel gevoelige gegevens van hun burgers. Van kwetsbare mensen die op gebieden als jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en chronische ziekten afhankelijk zijn van hun gemeente. Om het vertrouwen van die mensen te behouden moeten gemeenten een volstrekt helder beeld hebben van het doel waarvoor persoonsgegevens worden verzameld en gebruikt”, zegt Wilbert Tomesen, vicevoorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens. “Nu loop je het risico dat gegevens worden verwerkt terwijl dat niet mag.”
Toestemmming
De AP constateert dat veel gemeenten geen goed overzicht hebben van de voorwaarden waaronder verwerking van persoonsgegevens wel en niet mag. Nu vragen ze toestemming aan burgers voor de verwerking van hun gegevens. Dat met toestemming gegevens altijd mogen worden verwerkt, is een misvatting, kan problemen opleveren en wekt een verkeerde suggestie. Door toestemming te vragen wordt de suggestie gewekt dat de gegevens alleen mogen worden verwerkt als daarvoor toestemming is gegeven. Een gemeente mag ook zónder toestemming van de burger zijn gegevens verwerken, bijvoorbeeld omdat dit nodig is om een publiekrechtelijke taak uit te voeren.
Informeren
De AP constateert ook dat gemeenten hun inwoners niet goed informeren over het gebruik van hun gegevens, met name in situaties waarin die gegevens zonder hun toestemming worden verwerkt. Mensen kunnen hierdoor hun rechten niet goed uitoefenen, zoals inzage in hun gegevens. Bovendien kan het vertrouwen van mensen in hun gemeente worden geschaad door dit gebrek aan informatie en transparantie.
Aanbevelingen
De Autoriteit Persoonsgegevens doet gemeenten een aantal aanbevelingen. Zo raadt de toezichthouder aan om te specificeren welke gegevens voor welke specifieke doelen en op basis van welke grondslag noodzakelijk zijn voor de taken in het sociaal domein. Ook adviseert de AP om dit te vertalen in instructies voor de professionals op de werkvloer, zodat zij weten wat zij met welke gegevens mogen doen. Daarnaast wordt aangeraden burgers zorgvuldig te informeren over de gegevens die over hen worden verwerkt en wanneer en waarom toestemming wordt gevraagd.
Geef een reactie