Opnieuw was de WOZ het centrale onderwerp tijdens de jaarlijkse VNG Belastingconferentie. Recente aanpassingen in de wet moeten leiden tot minder ingediende bezwaren tegen de WOZ-beschikking. Maar er moet nog meer gebeuren, zo viel te beluisteren. ‘De bui is nog niet over.’
Al snel blijkt dat de VNG Belastingconferentie net als voorgaande jaren weer veelal zal draaien om de hausse aan WOZ-bezwaren. Daar worden veel gemeenten jaarlijks onder bedolven door een groot aantal no cure no pay bureaus. Met de nieuwe maatregelen van staatssecretaris van financiën Van Rij, gloort er echter hoop. Deze nieuwe regels rond bezwaar maken tegen de WOZ zijn per januari van kracht.
‘Contact geen bezwaar’
Andries Kok, directeur lokaal bestuur en informatiesamenleving bij VNG, trapt plenair de spits af van de conferentie die als titel ‘Contact geen bezwaar’ heeft meegekregen. Die titel werkt volgens Kok 2 kanten op: gemeenten worden aangespoord vaker informeel in contact te treden met de burgers en andersom. ‘De hoop is dat de hausse aan WOZ-bezwaren en beroepen van de no cure no pay bureaus door de aangescherpte maatregelen van Van Rij nu voorbij is,’ begint Kok zijn voordracht. ‘De angel is uit de wet. Zo kan er ruimte ontstaan voor informeel contact met de burgers rond de WOZ-bepaling’.
De eerste tekenen zijn positief. Volgens Kok heeft een aantal no cure no pay bureaus zich al teruggetrokken, maar ‘moeten we zeker niet te vroeg juichen’. Zo liet de jaarlijkse reclamecampagne van de bureaus rond de bekendmaking van de WOZ-bepaling op zich wachten, maar is die – hoewel minder agressief – toch weer op gang gekomen. ‘De bui is nog niet over.’
Inwoners bij proces betrekken
Als gevolg van de grote hausse aan bezwaren van vorig jaar hebben veel gemeenten de eerste maanden van 2024 nog te maken met flink wat beroepsprocedures. Voor oude bezwaren geldt de nieuwe wetgeving nog niet, vandaar ook de grote hoeveelheid beroepen. ‘Sommige bureaus blijven eindeloos doorgaan, waarbij het soms maar om een paar tientjes gaat,’ aldus een van de aanwezigen die zich hier dagelijks mee bezighoudt.
Gemeenten kunnen intussen niet achteroverleunen, geeft Kok aan. ‘Het uitgangspunt moet altijd zijn dat de kwaliteit van de WOZ-waarde op orde is. Vervolgens zou je inwoners aan de voorkant moeten betrekken, zodat ze tijdens het proces van de waardebepaling al kunnen reageren. Dat zal ook het vertrouwen in de overheid doen toenemen.’
Verbeterplan
Hij stelt dat het verbeterplan van de staatssecretaris onder meer aanstuurt op werken met voormeldingen en in gesprek treden met inwoners, zodat verkeerde beslissingen op voorhand voorkomen kunnen worden. Kok: ‘Dat kan onder meer door te laten zien hoe je tot het besluit van de WOZ-waarde bent gekomen. Met een telefoonnummer op de beschikking vergroot je daarnaast de toegankelijkheid. Dat betekent wel dat je er aan de voorkant van het proces mensen bij moet hebben. Je moet de beloften wel waar kunnen maken.’
Zo’n 10 gemeenten, waaronder Tilburg, hebben volgens hem al een team ‘informeel contact’ geformeerd. Daarin zitten mensen die zijn getraind in het voeren van informele gespreken met de inwoners voordat die bezwaar aantekenen tegen de WOZ. Ook advocaat-generaal Robert-Jan Koopman van de Hoge Raad wijst in zijn bijdrage op het belang van vroegtijdig informeel contact over de WOZ met de burger.
Actuele stand van zaken
In het zogenoemde actualiteitencollege gaat Nicole Bergman, coördinator Gemeentebelastingen bij de VNG, verder in op de gevolgen van de aanpassingen rond de WOZ. Zij constateert net als Kok dat het aantal bezwaren dit jaar in eerste instantie lijkt mee te vallen. Er worden ook meer bezwaren dan voorheen weer teruggetrokken door de bureaus.
De belangrijkste aanpassing aan de wet is het instellen van een maximale vergoeding (x0,25), waarmee de vergoeding voor de no cure no pay bureaus een stuk lager is komen te liggen. Daarnaast wordt het geld als het bezwaar gegrond is direct aan de belanghebbende uitbetaald en niet langer aan het betreffende bureau. Beide aanpassingen maken het voor de bureaus een stuk minder aantrekkelijk om WOZ-bezwaren in te dienen, aldus Bergman. Wel zie je in sommige gemeenten, zoals in Den Haag, al een kleine verschuiving. Daar maken de bureaus misschien minder bezwaar tegen de WOZ, maar weer meer dan voorheen tegen parkeerboetes. Een nieuwe markt doemt op.
Excessen rond machtigingen
In welke mate het aantal bezwaren terugvalt, verschilt sterk per gemeente, blijkt als er vragen en opmerkingen uit de zaal komen. Zo is in de eerste maanden van dit jaar het aantal bezwaren in Lelystad gehalveerd, maar zijn de excessen toegenomen. Een medewerker van de gemeente hekelt de agressieve benadering en verhaalt over een ouder echtpaar aan de balie, dat vertwijfeld vraagt of ze de machtiging van een no cure no pay bureau moeten ondertekenen. Er is namens het echtpaar bezwaar aangetekend, en hen is door het bureau te verstaan gegeven dat als ze niet ondertekenen ze zelf voor de kosten op moeten draaien. ‘Een afgrijselijke benadering,’ vat de ambtenaar samen.
Hij krijgt bijval van een collega uit een andere gemeente. ‘De omgang van die bureaus met de machtigingen klopt niet. Soms zijn mensen alleen op de website geweest, en wordt ze al verzocht te tekenen. Uit een onderzoek blijkt dat voor 8 procent van de bezwaren die door de bureaus zijn ingediend niet is getekend voor de machtiging. Schandalig.’
Strijd rond nieuwe regels
Bureaus blijken zich ook niet zomaar neer te leggen bij de rechtstreekse uitbetaling aan belanghebbenden bij het winnen van een bezwaarprocedure. Ze vissen bij gemeenten naar informatie op welke rekening geld is uitbetaald en proberen soms zelfs alsnog afspraken te maken om wel direct aan hen te voldoen. Bergman: ‘Voor bureaus is het echt een groot ding, ze maken op alle fronten een hoop kabaal. Daarom is het belangrijk dat belanghebbenden weten wat hun rechten zijn en dat ze vanaf nu zelf de betaling op hun rekening krijgen’.
Een toehoorder uit de zaal vreest dat het laatste woord hierover nog niet is gezegd, mede door het ontbreken van een overgangsrecht. ‘Op de websites van die bureaus staat in de algemene voorwaarden dat het geld rechtstreeks naar het bureau gaat. Daar heeft de belanghebbende dan voor getekend. Dat geldt ook voor doorlopende machtigingen die zijn afgegeven voor 1 januari 2024.’
Recht op elektronisch verzenden
In het actualiteitencollege kwam naast de WOZ-perikelen ook nog kort nieuwe jurisprudentie aan bod op andere vlakken, zoals rechtsbescherming en de leegstandwet. Verder vertelt Bergman dat de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer nu gereed is met als ingangsdatum 1 januari 2025. Die geeft de burger straks het recht (niet de plicht) om officiële berichten elektronisch aan de gemeente te zenden.
Als ik de reactie hoor van iemand die de gemeente vertegenwoordigt ben ik wel verplicht een commercieel bureau in te huren.