Afgelopen jaar kreeg bijna de helft van alle decentrale politici te maken met agressie. Bij ambtenaren was dit 1 op de 3. Incidenten zijn vaker gericht op de persoon en worden steeds vaker als ernstig ervaren, zo blijkt uit de Monitor Integriteit en Veiligheid 2024.
De monitor werd vorige week door minister Uitermark van Binnenlandse Zaken naar de Tweede kamer gestuurd. Het periodieke onderzoek naar de omvang en aard van de problematiek vindt plaats sinds 2010, en dient een effectievere aanpak.
Zelfde agressie, meer impact
Hoewel politiek ambtsdragers ten opzichte van 2 jaar geleden te maken hebben met dezelfde mate van agressie, melden ze dat deze incidenten veel impact hebben. ‘Politieke ambtsdragers ervaren deze incidenten steeds vaker als ernstig. De impact is groot en niet alleen voor de persoon zelf, maar vaak ook voor de mensen om hen heen,’ aldus de minister.
Politieke ambtsdragers ervaren bijvoorbeeld minder werkplezier als gevolg van agressieve bejegening. Ook durven ze zich minder (online) uit te spreken. ‘Onverminderde aandacht en inzet op weerbaar bestuur blijven dus noodzakelijk.’
Online en persoonlijk
Uit de monitor blijkt dat agressie en intimidatie steeds meer online plaatsvinden. Daders richten zich daarbij vaker op de persoon in plaats van het politieke ambt. Deze agressie wordt vaker als ernstig ervaren en richt zich meer op vrouwen dan op mannen, zo schrijft de minister in haar begeleidende Kamerbrief.
‘Opvallend is dat aanzienlijk meer vrouwelijke politieke ambtsdragers (55 procent) vormen van agressie en intimidatie ervaren dan hun mannelijke collega’s (37 procent). De agressie tegen vrouwelijke politici is bovendien vaker gericht op persoonlijke kenmerken.’
Steun op komst
Lokale overheden worstelen met het vinden van de juiste aanpak van agressie. Het ministerie komt begin volgend jaar daarom met het ‘Steunpakket online haat’ voor politici die hiermee te maken krijgen. Dit pakket is samen met de VNG gemaakt. Het biedt onder andere een stappenplan voor helpers en ondersteuners en een bijlage voor het gemeentelijk agressieprotocol.
Weinig aangifte
De minister roept ook op ‘altijd melding en waar mogelijk aangifte te doen van incidenten’. Bijna 90 procent van de decentrale politieke ambtsdragers en ambtenaren die met een incident te maken kregen, besprak dit intern of maakte er melding van. In maar 6 procent van de gevallen werd aangifte gedaan. Ook werden de incidenten vaak niet door de organisatie geregistreerd.
Het Gemeentelijke Incidenten Registratiesysteem (GIR) wordt hiervoor gebruiksvriendelijker gemaakt, aldus de minister: ‘Zo wordt het melden van incidenten makkelijker. Hopelijk zorgt dit ervoor dat er in meer gevallen aangifte wordt gedaan.’ Daarnaast is er het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur, dat werkt aan bewustwording en nazorg biedt. Tot nu toe hebben 240 gemeenten gebruik hiervan gemaakt.
Weerbaarheidspakket
De minister komt verder met een weerbaarheidspakket voor gemeentesecretarissen, dat samen met de beroepsvereniging is opgesteld. Dit pakket bevat informatie voor de lokale ambtelijke top om de weerbaarheid van de gemeentelijke organisatie te versterken. Ook wil de minister kennisdeling tussen overheden, politie en openbaar ministerie stimuleren en specifiek kleinere gemeenten weerbaar maken.
Wetsvoorstel integriteit
Uit de monitor blijkt dat decentrale overheden structureel meer aandacht laten zien voor integriteit. Eerder was dit meer gekoppeld aan actuele kwesties en incidenten in plaats van structureel ingebed. Tegelijkertijd blijkt dat bijna 4 op de 10 politieke ambtsdragers getuige was of dacht te zijn van niet-integer gedrag bij collega-ambtsdragers.
De minister wil daarom verankeren dat er een risicoanalyse integriteit wordt uitgevoerd voordat bijvoorbeeld wethouders worden benoemd. Hiervoor komt ze met een wetsvoorstel.
Geef een reactie