Behandeling spreidingswet in Eerste Kamer ‘heel spannend’

De Eerste Kamer debatteert maandag en dinsdag over de politiek uiterst gevoelige spreidingswet van demissionair staatssecretaris Van der Burg (Asielzaken). Het is onduidelijk of de wet het zal halen. Volgens Van der Burg wordt de behandeling van de wet ‘heel spannend’.

Een groot deel van bestuurlijk Nederland wil dat de spreidingswet voor een eerlijke verdeling van asielzoekers er zo snel mogelijk komt. Op maandag 15 en dinsdag 16 januari behandelt de Eerste Kamer de Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen plenair. Een week later volgt de stemming. Het demissionair kabinet blijft achter de wet staan, hoewel er eerder ook geluiden opgingen om de wet pas na instelling van een nieuw kabinet te behandelen.

Voor zover nu bekend hangt steun voor de wet af van de eenpitters van 50Plus en OPNL. Van de 75 senatoren zijn er in ieder geval 36 voor, van GroenLinks-PvdA, CDA, D66, SP, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en Volt. BBB, VVD, PVV, SGP, Forum voor Democratie en JA21 (37 senatoren) zijn tegen de wet. Maar mogelijk stemt een aantal BBB’ers toch voor de wet, zo klinkt het vanuit de zestienkoppige senaatsfractie.

Aangepast

In de Tweede Kamer is de spreidingswet aangepast. Daardoor hebben gemeenten onder meer de mogelijkheid om kleinschalige asielopvang te realiseren, in plaats van alleen grootschalige locaties met bijvoorbeeld meer dan 100 asielzoekers. Bij de verdeling van asielzoekers wordt bovendien rekening gehouden met de sociaal-economische situatie van een gemeente. Burgemeesters zeggen dat de wet hierdoor is verbeterd.

Asielinstroom

Tegenstanders van de wet, waaronder de eigen VVD van Van der Burg, zeggen dat eerst de instroom van asielzoekers flink moet worden teruggebracht voordat aan een spreidingswet kan worden gedacht. Onzin, zeggen voorstanders. De asielzoekers die nú in Nederland zijn, moeten nú humaan worden opgevangen. Het inperken van de asielinstroom moet bovendien in Europees verband worden opgepakt en is een kwestie van lange adem. Die tijd is er niet voor onder meer het uitpuilende aanmeldcentrum in Ter Apel.

Dwang

Tegenstanders vinden ook de dwang die er in de wet zit onverteerbaar. Van der Burg benadrukt keer op keer dat alleen als gemeenten compleet verzaken, zij gedwongen worden toch asielzoekers te helpen.

Oproepen

Van der Burg zal zich de blaren op zijn tong moeten praten om zijn wet er door te krijgen. Mogelijk heeft een recent bezoek van de senatoren aan Ter Apel enkelen van standpunt doen veranderen. Dat geldt wellicht ook voor de vele oproepen van burgemeesters en commissarissen van de Koning, VluchtelingenWerk en de Nationale ombudsman aan de Eerste Kamer om vooral met de wet in te stemmen. Het Veiligheidsberaad noemt de wet cruciaal om de vastgelopen asielketen vlot te trekken.

Voor stemmen

Ook burgemeester Roland van Kessel van de Brabantse gemeente Cranendonck, waar zich na Ter Apel het grootste asielzoekerscentrum van Nederland bevindt, roept op om voor te stemmen. ‘Cranendonck en Ter Apel dragen al veel te lang de last op hun schouders,’ zei hij zondag in het televisieprogramma Buitenhof. Voor de gemeente Westerwolde en burgemeester Jaap Velema is de maat vol in Ter Apel.

Eerder op zondag riep ook de Utrechtse burgemeester en voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten Sharon Dijksma, op om voor te stemmen.

Zondag om 10 uur bij @WNLOpZondag: onze voorzitter Sharon Dijksma over de #spreidingswet. https://t.co/wM6x852wdb
— VNG (@VNGemeenten) January 13, 2024