Het overgrote deel van de gemeentesites in Nederland voldoet volstrekt niet aan de eisen van toegankelijkheid, laat staan aan de totale set Webrichtlijnen.
Op 31 december 2010 moeten alle overheidswebsites, inclusief de gemeentewebsites, voldoen aan de door de overheid opgestelde Webrichtlijnen, aldus het Nationale Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en E-overheid. Dit programma wordt, sinds het kabinet Rutte, uitgevoerd onder auspiciën van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Het eind van het jaar nadert en dat was voor de belangenorganisaties en het Waarmerk drempelvrij.nl reden om via een Quickscan van 33 gemeenten zicht te krijgen in de actuele stand van zaken van de toegankelijkheid.
Resultaten
De resultaten lijken in vergelijking met voorjaar 2010 te zijn verslechterd. Van de 33 onderzochte gemeenten voldoet er geen enkele aan de Webrichtlijnen. De meest opvallende resultaten van het onderzoek:
- Het is opvallend dat er anno 2010 nog steeds gemeenten zijn die achterhaalde technieken als frames op hun website gebruiken.
- Geen enkele van de onderzochte gemeenten die multimedia gebruiken, hebben dit op de juiste toegankelijke manier geïmplementeerd.
- Bijna 80% van de onderzochte gemeenten presenteert de informatie op de website in een deugdelijke koppenstructuur.
- 70% van de onderzochte websites heeft pagina’s die niet bruikbaar zijn als programma-elementen zoals javascript worden uitgeschakeld.
- 45% van de onderzochte websites is niet zonder muis te bedienen.
- 88% van de onderzochte websites programmeert zijn webpagina’s niet volgens de hiervoor geldende standaarden.
- 67% van de onderzochte gemeenten gebruikt geen eenvoudig leesbare URL’s, deze zijn van belang voor de vindbaarheid in zoekmachines.
- 67% van de onderzochte gemeenten verzuimt een bruikbaar ALT attribuut (een tekstalternatief voor afbeeldingen) te gebruiken, essentieel voor navigatie en bruikbaarheid van een website voor blinden en (zeer) slechtzienden.
Conclusie
De conclusie uit de quick scan is wrang: “De afspraken uit december 2008 rond het NUP, waarbij is afgesproken dat eind december 2010 sites van gemeenten aan dezelfde Webrichtlijnen zouden gaan voldoen, lijken tot geen enkel duidelijk meetbaar resultaat te hebben geleid.”
De stichting lijkt het voor de aanstaande deadline te hebben opgegeven. “Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties dient over te gaan tot wetgeving zodat voor 2014 alle gemeenten verplicht zijn om aantoonbaar te voldoen aan de webrichtlijnen”, zo luidt de afsluitende aanbeveling.
Volg Gemeente.nu via Twitter >>
baidu
Die conclusie is op te maken uit het feit dat het tamelijk onwaarschijnlijk is dat met een eindspurt in december plots tal van gemeenten hun zaken op orde (in lijn met de webrichtlijnen) gaan hebben. En dat dit impliciet erkent wordt doordat er gevraagd wordt om een harde en vooral verplichte nieuwe datum.
Dat gemeenten wat kunnen (en moeten) doen aan de toegankelijkheid en gebruikersgemak van de website ondersteun ik (namens de hele redactie van gemeente.nu). Het is alleen wel duidelijk dat er in veel gemeenten geen prioriteit aan wordt gegeven en op veel plaatsen ook de kennis ontbreekt. Een ‘harde’ datum is verstandig, maar geef gemeenten daarnaast ook (nog) meer handvaten begeleiding. Anders hebben we over 3 jaar weer met zijn allen een zelfde soort verhaal.
De stichting lijkt het voor de aanstaande deadline van 1 januari 2011 te hebben opgegeven, aldus de reactie van Joost Valkhof op de website gemeente.nu op de uitgebrachte quickscan.
Waar deze conclusie uit te herleiden is, is een raadsel! Gezien de onderstaande reacties leidt dit niet af van het punt waar echt om gaat, namelijk dat de meeste gemeenten de mensen met een beperking systematisch buitensluiten in de e-dienstverlening. Dat dit ernstige gevolgen heeft voor deze toch al een kwetsbare groep verdient ons aller aandacht. Zo ook het nastreven van kwaliteit en duurzaamheid van de eigen websites. Dat levert meer op dan het kost. Dit zijn precies de punten waar de Stichting de afgelopen vijf jaar structureel voor op de bres heeft gestaan en zal blijven staan tot het Nederland breed gerealiseerd is.
Het zou de gemeenten sieren als ze dat belang beter prioriteren door hun website toegankelijk op orde te hebben. Ondanks alle ondersteuning blijkt dat op vrijwillige basis niet tot stand te komen. Maar het jaar 2010 is nog niet om. Wie weet verrassen de gemeenten de burgers met een goede eindspurt. En nemen ze gezamenlijk hun verantwoordelijkheid door het povere resultaat voor begin 2011 om te zetten in toegankelijke websites.
Roel van Houten, Viziris & Marijke van Grafhorst, drempelvrij.nl
We zijn afhankelijk van leveranciers en zolang die niet gecertificeerd hoeven te zijn kan je als (kleine) overheidsdienst geen vuist maken. Dan lok je het gewoon uit dat we niet aan de verwachte normen gaan voldoen. (vendor lock)
Net als de rijksoverheid, alle overheidswebsites naar ??n systeem en bijbehorende stijlgids enz. dan zou je de normen wel kunnen bereiken en ook sneller op nieuwe technieken kunnen inspelen.
Als een gemeente als Goirle het wel kan met Open Source (TYPO3) dan had de grootste leveranciers hun applicatie al een jaar eerder gereed moeten hebben. En dan hadden we als uitvoerende de tijd om de werkzaamheden erbij te doen (prioriteit kunnen geven) en de kans gehad om het wel te redden.
Wat mij betreft het lag niet aan de webmasters.
Het is zeker waar dat gemeenten iedere keer weer aan nieuwe eisen moeten voldoen en dat zij dit allemaal maar moeten zien te regelen. Tegelijk is dat ook een goed argument om juist te kijken hoe het anders zou kunnen. Er zijn zo veel ontwikkelingen en er komen er nog meer op gemeenten af, zie deze week op twitter alles over OIF2010.
Is het een idee dat organisaties zoals Drempelvrij gemeenten een voorzet doen. Een raamwerk maken van een gemeentelijke website, zoals deze in hun ogen ideaal zou zijn. Met een mediumneutrale contentstructuur die multi-media publiceren en uitwisselen toe staat. Misschien hebben zij dit al 🙂
Ik heb zelf wel eens een poging gedaan om de gemeente als een blackbox te bekijken, puur naar de functie die zij vervult voor de samenleving. Dus niet naar de gekozen organisatievorm.
Dan inzoomen op hoofdfuncties en deelfuncties. Dan naar informatiesystemen, Dan naar ICT-systemen, waaronder de Website. Dan krijg je een plaatje dat heel generiek is en vanuit de processen is opgebouwd. Daarna pas je dat weer aan op de schaalgrootte en specifieke omstandigheden van een gemeente, zoals terecht is opgemerkt door @Jan
Ik denk dat 80% dan generiek blijkt te zijn en de rest is dan logisch op maat te plaatsen. En dan combineren met het raamwerk van Drempelvrij en die specificaties aanbieden aan de markt. Een perfecte basis voor duurzame en toegankelijke sites.
Ik wil hier toch wel even wat rechtzetten. Het is namelijk niet vreselijk duur/ingewikkeld/tijdrovend om te voldoen aan de Webrichtlijnen.
Binnen mijn gemeente hebben we in 120 interne uren en met een bescheiden investering van 4.000 euro de site laten voldoen aan de Webrichtlijnen.
Het klopt dat de grote CMS-leveranciers het ingewikkeld vinden, omdat nu duidelijk wordt dat hun producten niet zo bijzonder goed in elkaar zitten. Webrichtlijnen zijn geen verzinsel van Binnenlandse Zaken, maar een uitgewerkte versie van de internationaal geldende standaarden op gebied van websites.
Webrichtlijnen zijn deels techniek (oftewel zorgen dat de leverancier zijn zaakjes op orde heeft) en deels content (oftewel zorgen dat de redacteuren de juiste dingen doen).
@Michiel: voor video zijn er andere oplossingen dan dure ondertiteling. Het gaat er namelijk om dat de boodschap die de video overbrengt ook op andere manieren toegankelijk is dan via het geluid in de video.
Enerzijds triest, maar anderzijds ook zeer begrijpelijk. Het volledig voldoen aan de richtlijen vraagt om een stevige investering, vooral bij de laatste loodjes.
Zo zetten we bij de gemeente Deventer graag video in op onze website, maar kost het een fortuin om te voldoen aan de richtlijnen. Ambitie is dus mooi, maar realisme ook…
Ik zeg ??n woord: prioriteiten.
Overigens wil ik daar nog wel een paar woorden aan toevoegen:
– representatief?
– tendentieus
– hoor en wederhoor?
Wij zijn als gemeente elk jaar verplicht om weer nieuwe zaken te regelen op internet. Bij lange na niet elke gemeente heeft de capaciteit om daar mee aan de slag te gaan. En wat Marcel zegt klopt. We zijn in veel gevallen ook afhankelijk van de CMS-leverancier. En er is niet ??n ideale gemeentelijke website. Elke gemeente heeft andere belangen en een Delfzijl is geen Rotterdam.
Triest. Het probleem is dat veel gemeenten vast zitten aan hun CMS-leverancier en dat er een legacy is ontstaan van honderden webpagina’s die een goede interne structuur ontberen. Dat zet je niet even om. En we zijn door het werken met tekstverwerkers nooit opgevoed om structuur aan te brengen in onze informatie.
Het wordt tijd voor een geschikt raamwerk voor de websites van de gemeenten. En standaardisatie zoals de ministeries hebben gedaan. Kunnen we meteen overstappen op Open Source en Vrije Software aanpak. We kunnen met al onze huidige kennis zo onderhand best de “ideale gemeentelijke website” ontwerpen. Doe dat op een 2.0 manier, wat mij betreft via Ambtenaar2.0.
Ik zou graag meedoen om dit van de grond te krijgen.
Als we er allemaal aan MOETEN voldoen waarom zijn het dan geen webVERPLICHTINGEN??
Ook onze gemeente voldoet momenteel totaal niet aan de webrichtlijnen. MAAR… wij zijn druk bezig een nieuwe website te bouwen die aan veel van de webrichtlijnen voldoet en het laatste stukje wordt dan bijschaven, … of zo laten.
Bv. de pdf’s zijn niet conform de richtlijnen. Daar zijn teveel kosten en moeite mee gemoeid om dat nu aan te passen.
Misschien handiger om eind januari het onderzoek nogmaals uit te voeren. Ik weet dat wij niet de enige gemeente zijn die druk bezig is met vernieuwing van de site.
Veel succes allemaal.