De Raad van State staat niet achter het plan om fysiek en online vergaderingen van gemeenteraden wettelijk gelijk te trekken. Het advies is om digitaal vergaderen wel blijvend in de wet mogelijk te maken bij noodsituaties zoals een pandemie. Ook over ‘zuiver interne aangelegenheden’ zou digitaal vergaderd kunnen worden.
Het voorstel Wet Digitaal vergaderen decentrale overheden maakt digitaal vergaderen permanent mogelijk voor gemeenteraden. De Raad van State publiceerde deze week haar advies over het wetsvoorstel. De tijdelijke wet die het in coronatijd mogelijk maakte om als gemeenteraad digitaal te vergaderen, werd na 1 juli 2022 niet verlengd. Dat betekent dat sindsdien digitaal vergaderen niet meer wettelijk is toegestaan.
Fysiek of digitaal
Met het wetsvoorstel kunnen gemeenteraden kiezen tussen fysiek of digitaal vergaderen. Digitaal blijft wel uitgesloten voor geheime, besloten vergaderingen en wanneer een politieke ambtsdrager een eed of belofte aflegt. Ook de benoemingsprocedure van de burgemeester mag niet online plaatsvinden. ‘Hybride’ vergaderen, waarbij raadsleden zowel fysiek als digitaal op een gelijkwaardige wijze mee kunnen doen, is mogelijk binnen het voorstel.
Niet gelijkwaardig
De regering gaat er daarbij volgens de RvS ten onrechte van uit dat fysiek en digitaal vergaderen gelijkwaardig zijn. ‘Het voorstel gaat voorbij aan het uitgangspunt dat volksvertegenwoordigers gezamenlijk en voor iedereen zichtbaar vergaderen in een daarvoor speciaal ingerichte zaal. Deze zalen faciliteren niet alleen de werkzaamheden, maar dat ook een politieke gemeenschap zichtbaar is. De volksvertegenwoordiging ontleent mede daaraan zijn gezag.’
Volgens de RvS wordt die belangrijke waarde te vergaand aangetast in een digitale vergadering, omdat raadsleden dan allemaal afzonderlijk deelnemen vanuit hun eigen omgeving. Ook gaat veel van de onderlinge interactie verloren, terwijl die interactie wezenlijk onderdeel van het debat uitmaakt. Fysiek vergaderen moet daarom de wettelijke hoofdregel blijven.
Noodsituaties
Het advies aan de regering is dan ook om het wetsvoorstel te ‘heroverwegen’. Een wet om digitaal vergaderen mogelijk te maken in noodsituaties zoals bij een pandemie is wel nodig. Daarnaast kan de RvS ‘zich voorstellen dat over zuiver interne aangelegenheden digitaal vergaderd zou kunnen worden. De wetgever moet die situaties dan wel specifiek omschrijven zodat digitaal vergaderen ook echt een uitzondering blijft.’
De norm
De fundamentele kritiek over de permanente plannen sluit aan bij die van de Raad voor het Openbaar Bestuur en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Zij pleiten ervoor dat fysiek vergaderen de norm wordt. De raadsledenvereniging stelt dat veel gemeenteraadsleden alleen voor digitaal vergaderen zijn in tijden van crisis of bijzondere omstandigheden. ‘Wij willen dan ook benadrukken dat in de nieuwe permanente wetgeving alleen in die gevallen digitaal vergaderen mogelijk gemaakt moet worden,’ aldus voorzitter Bahreddine Belhaj eerder.
Geef een reactie