De ontwikkeling van kinderen op gezinslocaties voor asielzoekers wordt geschaad door de slechte leefomstandigheden. Het huidige systeem is desastreus voor hun mentale welzijn, schrijft Defence for children in een rapport. De locaties maken het gemeenten onmogelijk hun jeugdzorgplicht op grond van de Jeugdwet uit te voeren.
De kinderen in de gezinsopvang krijgen niet de jeugdhulp die ze nodig hebben. De belangen in het vreemdelingenbeleid en de Jeugdwet zouden op dit moment met elkaar in tegenspraak zijn, aldus Defence for Children op basis van hun onderzoek ‘Dweilen met de kraan open’. Het rapport is recent aangeboden aan de Tweede Kamer. De organisatie pleit daarnaast bij de overheid om gezinslocaties in hun huidige vorm als opvangplek af te schaffen.
‘Ronduit schadelijk’
De gezinslocaties zijn in 2011 geïntroduceerd. Sinds de start is het al duidelijk dat de leefomstandigheden er ronduit schadelijk zijn voor de ontwikkeling van kinderen, aldus Martin Vegter, juridisch adviseur bij Defence for Children. ‘Allerlei instanties, waaronder gemeenten, jeugdartsen en de Onderwijsinspectie, hebben hier afgelopen jaren op gewezen en het kabinet opgeroepen tot actie. Maar er gebeurt helemaal niets.’
Lange asielprocedures zorgen voor onzekerheid
De gezinslocaties zijn opgezet om uitgeprocedeerde gezinnen met minderjarige kinderen tijdelijk onderdak te bieden. Door de lange asielprocedures leven deze families met hun kinderen vaak jarenlang in onzekerheid over hun verblijfsstatus. Dit heeft niet alleen voor de ouders, maar zeker ook voor de kinderen een negatieve invloed op hun mentale welzijn. Daarnaast krijgen ze niet altijd de zorg die ze nodig hebben omdat ze ‘uitgeprocedeerd’ zijn.
Isolement op locatie
Een langdurig verblijf in een beperkende omgeving zorgt voor een isolement. Gezinslocaties kennen strenge regels. Zo mogen volwassenen niet werken of een opleiding volgen en hebben zij een dagelijkse meldplicht. Kinderen zelf vinden de strenge regels ook lastig en geven hun leven op de locatie een (forse) onvoldoende. De beperkende leefomstandigheden en angst voor uitzetting spelen een grote rol bij hun gevoelens van stress en spanning.
Gezinnen wonen soms op één of twee kamers en meerdere gezinnen delen vaak een woonkamer of keuken. Kinderen kunnen zich maar moeilijk even afzonderen en zich onttrekken aan de zorgen van anderen. Professionals geven aan dat het inzetten van hulp weinig effect heeft als de thuisbasis niet op orde is.
Lastig navigeren voor hulpverleners
Uit het onderzoek blijkt ook dat zorgprofessionals het moeilijk vinden binnen de gezinslocaties te navigeren in een systeem met politiek vastgestelde kaders. Ze merken dat de nadruk ligt op vertrek van de gezinnen en dat men vanuit de politiek wil voorkomen dat deze kinderen aarden in Nederland. Deze situatie maakt het voor zorgprofessionals moeilijk, zo niet onmogelijk, om aan de randvoorwaarden voor goede zorg te voldoen. Zij kunnen nu niet de zorg bieden die deze kinderen nodig hebben.
Dweilen met de kraan open
‘Het huidige systeem zorgt ervoor dat jeugdhulp niet duurzaam kan worden aangeboden. Het verblijf op de gezinslocaties heeft zo een negatieve impact op de ontwikkeling en het mentale welzijn van kinderen. Daar kan geen jeugdhulp tegenop,’ aldus Vegter van de kinderrechtenorganisatie. ‘Al zouden de kinderen op een gezinslocatie jeugdhulp krijgen, het is vooral de locatie zelf die hun problematiek in stand houdt en verergert. En zo blijft het dweilen met de kraan open.’
Lange reeks alarmbellen
Defence for Children is niet de enige organisatie die aan de bel trekt over kinderen in de asielopvang. Ook de Kinderombudsvrouw en Ombudsman deden dat deze week nog over de crisisnoodopvang. Zij vinden dat de waardigheid van volwassenen en kinderen ernstig onder druk staat en luiden de noodklok. Ook daarvoor was er al een lange lijst van organisaties die waarschuwden en pleitten voor verbeteringen, zo staat in deze opsomming van NOS.nl.
Het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA) en Niodos jeugdbescherming voor vluchtelingen doen een dringende oproep aan gemeenten: er is sneller plek nodig voor alleenreizende kinderen en jongeren. Tanno Klijn, bestuurder bij Nidos: ‘Als er niet snel meer opvang voor deze alleenstaande minderjarige vreemdelingen beschikbaar komt, bestaat het risico dat een grote groep kinderen en jongeren tijdens de zomer van 2023 geen bed, bescherming en begeleiding heeft.’
Geef een reactie