Negen procent van de lokale overheden loopt achter bij het vaststellen van een klokkenluidersregeling. Dat concludeert het Adviespunt Klokkenluiders op basis van een enquête onder gemeenten, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen, uitgevoerd in samenwerking met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen (UvW).
Al sinds 2003 verplicht de Ambtenarenwet lokale overheden tot het hebben van een klokkenluidersregeling. Zo’n regeling moet ervoor zorgen dat werknemers die geconfronteerd worden met een misstand op hun werk, dat op een veilige manier kunnen melden. Bijna tien procent van de lokale overheden die de enquête beantwoordden heeft nog altijd geen klokkenluidersregeling, en ongeveer een kwart voldoet niet aan de verplichte publicatie op internet. Het adviespunt roept lokale overheden op zo spoedig mogelijk aan hun wettelijke verplichtingen te voldoen, en werk te maken van een veilig meldklimaat.
Wet in de maak
“Een klokkenluidersregeling is meer dan alleen een formele procedure”, aldus Martin van Pernis, voorzitter van het Adviespunt Klokkenluiders. “Voor veel werknemers is zo’n regeling vaak van doorslaggevende betekenis om een misstand binnen de eigen organisatie te melden”. Volgens Van Pernis moet men bij een misstand denken aan corruptie, fraude, onjuist gebruik van overheidsgelden of situaties die gevaar opleveren voor het milieu of de volksgezondheid. “Als dat soort zaken niet snel genoeg boven water komen dan levert dat veel schade op, niet alleen voor de organisatie zelf maar ook voor de melder en de samenleving”.
Hoopgevend is volgens Van Pernis dat de wetgever ook steeds meer het belang ziet van een goed meldklimaat. Er is een wet in de maak die voorziet in de oprichting van het Huis voor Klokkenluiders. Dat Huis geeft niet alleen advies, maar kan ook een onderzoek instellen naar de misstand zelf of hoe met de melder is omgegaan. Bovendien worden bedrijven met meer dan 50 werknemers verplicht tot het hebben van een klokkenluidersregeling.
Handreiking omgaan met melden vermoedens van misstanden
Het adviespunt, de VNG en de UvW brengen een handreiking voor lokale overheden uit met aanbevelingen voor het goed omgaan met het melden van een vermoeden van een misstand. In deze handreiking worden naar aanleiding van de uitkomsten uit de enquête aanbevelingen gedaan om te komen tot een goede meldregeling en een veilig meldklimaat.
Iedereen weet dat een macht gebaat is bij tegenkracht om duurzaam succesvol te zijn. Voor de korte termijn kunnen tegendenkers als lastig worden ervaren. Is het daarom dat loyaliteit meer wordt gewaardeerd dan integriteit? In dat geval is het belangrijk om bij de klokkenluidersregeling ook te investeren in cruciale competenties, te meten door 360-feedback in veiligheid en ontwikkelingsgericht .. HR: aan de bak!