Zorg voor de juiste balans tussen sturing en zelforganisatie. Klinkt simpel, maar hoe doe je dat?
Willem Mastenbroek heeft – in de sfeer van dat eenvoud niet het kenmerk is van de beginner, maar het duur bevochten stempel van de meester – een simpele theorie ontwikkeld. Zorg voor de juiste balans tussen sturing en zelforganisatie. De top zet de kaders uit, de shopfloor pakt binnen die uitgangspunten zijn verantwoordelijkheid. En gaat aan de slag. Wie kan daar nu tegen zijn?
Maar achter dit ogenschijnlijke simpele theorietje gaat een wereld schuil. Want het veronderstelt dat je als top je verantwoordelijkheid neemt en een inspirerende en begrijpelijke toekomstvisie ontwikkelt. Over waar de tent heen gaat. Waar we dan over ’n jaar of vier staan. En natuurlijk is dat ingewikkeld. Want niemand kan in een glazen bol kijken. Maar je kunt wel een aantal trends doortrekken.
Meeliften op huidige ontwikkelingen. Een beeld vormen waar je als organisatie straks staat in het krachtenveld. Welke waarde je dan creëert. Managementgoeroe John Kotter legt het ons als volgt uit: ‘Een visie heeft betrekking op een toekomstbeeld. En legt uit waarom mensen ernaar moeten streven om dat toekomstbeeld dan ook te creëren. Met elkaar’.
Micromanagment
In de afgelopen periode heb ik met vallen en opstaan geleerd dat een visie écht zo elementair is in een verandertraject. Want als je in de trits ‘richten-inrichten-verrichten’ de eerste stap overslaat, dan verval je automatisch in de waan van de dag. In dat verstikkende micromanagement. Met van die autoritaire decreten. Of die fijnmazige controlemechanismen om er op toe te zien dat die instructies ook worden opgevolgd. En hoe pijnlijk dan ook, dat maakt nou net het verschil tussen leiders en managers. Want we weten het allemaal: leiders doen de goede dingen en managers doen de dingen goed.
Drie elementaire zaken
Terug naar het belang van die overall visie: hoe kan een visie je nou ondersteunen in je verandertraject? Het gaat om drie elementaire zaken.
Allereerst motiveert een visie mensen tot het ondernemen van actie in de juiste richting. Het geeft hen energie. En hen verleid om actief te participeren. Met inspiratie natuurlijk. En juist dat voorkomt dat verstikkende afwachtende tribunegedrag! Want bekend is dat bij een traditioneel aangevlogen verandertraject maar één op de vijf echt actief mee doet.
Ten tweede vereenvoudigt een visie een scala van gedetailleerde beslissingen door de algemene richting voor verandering te verduidelijken. Te simplificeren. In de vorm van een glashelder kader.
En als laatste kun je met behulp van een visie de acties van veel verschillende mensen op een opmerkelijke en snelle wijze coördineren. Bundelen tot een beweging. Die overigens bij de juiste massa niet meer te stoppen is!
Bezieling
Maar wellicht nog belangrijker is het element van eigenaarschap. Van bezieling. Want zo’n strategie of toekomstvisie op papier is natuurlijk prachtig. Dat ziet er veelal gelikt uit met mooie schema’s en prachtige plaatjes. Maar geloof je er zelf ook écht in? En straal je dat dan met verve uit? Uiteraard op een manier die bij jouw eigen stijl past. Die authentiek is. Want pas als jij dat verlangen naar dat beloofde land kunt overbrengen aan je collega’s, dan pas kun je van hen vragen of zij ook actief participeren. Waarbij je hen verleid om binnen die geschetste kaders hun eigen verantwoordelijkheid op te pakken. Om zo met plezier een bijdrage te leveren aan dat veranderproces.
Zo krijg je, in de sfeer van de voormalige Amerikaanse generaal en president Eisenhower, leiderschap écht geïmplementeerd: ‘Leiderschap is de kunst is om iemand anders zover te krijgen iets te doen wat jij gedaan wilt hebben omdat hij of zij het zelf wil.’
Die benadering maakt ook het onderscheid tussen motiveren en inspireren ook glashelder. Want motiveren is gericht op het stimuleren en prikkelen, terwijl inspireren nou net gericht is om anderen te laten schitteren. Om mensen te verleiden om het beste uit zichzelf te halen. Om de randen van hun eigen comfortzone op te zoeken. En daar was je toch van als verantwoordelijk management?
Geef een reactie