Steeds meer gemeenten gebruiken het burgerberaad als participatiemiddel voor het ophalen van ideeën en het maken van nieuw beleid. Dat doen ze bijvoorbeeld bij onderwerpen als klimaat en een woonzorgvisie, maar ook voor de invulling van de jaarwisseling.
In Nederland doen steeds meer gemeenten ervaring op met het burgerberaad als instrument voor burgerparticipatie. Het kan zo een betekenisvolle bijdrage leveren aan de lokale democratie.
Klimaatbeleid
Verschillende gemeenten zetten het burgerberaad al in voor hun klimaatbeleid, zoals Rotterdam. Een groep Rotterdammers krijgt via een loting een uitnodiging om mee te denken over de haalbaarheid van de klimaatdoelen van 2030. In gemeente Leiden loopt er een burgerberaad voor de energietransitie. En gemeente Sluis schakelt eveneens inwoners in voor hulp bij klimaatdoelen en verduurzaming, net als Amsterdam, dat een mini-burgerberaad hield over te nemen klimaatmaatregelen. Daaruit kwamen veel bruikbare voorstellen en goede ideeën.
Burgerberaad breder inzetten
In het buitenland worden burgerberaden al langere tijd ingezet bij meerdere maatschappelijke thema’s. Zo houden verscheidene gemeenten in Ierland al sinds 2012 burgerberaden. Naast het klimaatbeleid gaan die daar bijvoorbeeld over abortuswetgeving. In Parijs en Duitstalig België zijn er zelfs permanente burgerberaden ingevoerd die meepraten over maatschappelijke issues.
In ons land kijkt gemeente Zeist bijvoorbeeld al breder naar de inzet van inwoners en houdt een burgerberaad over de jaarwisseling. Zeist organiseerde eerder ook een beraad over de financiële huishouding van de gemeente. En in gemeente Den Bosch komt er een burgerberaad als hulpmiddel bij het opstellen van de woonzorgvisie, waarbij het accent ligt op het woonzorgbeleid rond ouderen.
Utrecht vraagt burgers raad
Het Utrechts college is van plan dit jaar voor de eerste keer een burgerberaad te organiseren. Dat zal, net als in Zeist, over de invulling gaan van de komende jaarwisseling. Een onderwerp waar politieke verdeeldheid over heerst. Bij het Utrechtse burgerberaad brengt een groep van honderd deelnemers een zwaarwegend advies uit dat in principe wordt overgenomen. Het bestuur kan alleen beargumenteerd afwijken van dit advies.
Volgens de gemeente zit de grote uitdaging in het vinden van de deelnemers, die samen een goede afspiegeling moeten vormen van de stad. Er wordt daarom geloot. Voor deelname is een vergoeding beschikbaar, net als kinderopvang en tolken. Op deze manier wil de stad het proces zo toegankelijk en laagdrempelig mogelijk maken voor iedereen.
‘Mooi instrument om lokale democratie te versterken’
Utrecht wil de komende jaren vaker burgerberaden gaan organiseren. Wethouder Eva Oosters van Participatie: ‘Lokale democratie is meer dan één keer in de vier jaar stemmen, dit is een grote stap in een nieuwe richting. Wij willen Utrechters beter betrekken bij actuele en maatschappelijk relevante vraagstukken. We zien het burgerberaad als een mooi instrument om de lokale democratie te versterken.’ Volgens Oosters is het ook een goede manier om juist die mensen te bereiken die niet uit zichzelf afkomen op inspraakavonden.
Nieuwe aanpak participatie
Het Utrechtse burgerberaad is onderdeel van een nieuwe aanpak participatie en initiatief: ‘Samen stad maken.’ De plannen van de gemeente sluiten ook aan bij de aanbevelingen uit het Utrechtse rekenkamerrapport over bewonersparticipatie.
Het voorstel voor het burgerberaad ligt nu bij de gemeenteraad. Als die instemt met het voorstel, hoopt Utrecht in het najaar van 2023 te starten met het eerste beraad.
Voor een totaal overzicht van de ontwikkelingen rond Burgerberaden sinds 2020 zie de website
http://www.mijnburgerberaad.nl .
De relevante media berichten, duiding en achtergrond informatie
Tevens een “Dashboard Gemeenten” met rechtstreekse koppeling naar gemeentelijke site, geven de ontwikkelingen weer.