Gemeenten hebben een belangrijke taak om spanningen tussen groepen niet te laten oplopen in tijden van buitenlandse oorlog of andere gebeurtenissen ver weg. Kennisinstituut Movisie geeft verschillende denkrichtingen om in zulke gevallen polarisatie tussen inwoners te voorkomen of te verminderen.
Gebeurtenissen ver weg, zoals de recente oorlog tussen Israël en Hamas of die in Syrië en Oekraïne, kunnen van invloed zijn op de ‘sociale stabiliteit van de Nederlandse samenleving,’ zo schrijft het kennisinstituut. Denk bijvoorbeeld aan onrust onder inwoners, zorgen over veiligheid, gevoelens van weerstand, discriminatie en polarisatie.
Wel of geen vlag hijsen
Vorige week was er de discussie over het wel of niet hijsen van de Israëlische vlag op overheidsgebouwen uit solidariteit met de slachtoffers van de aanval van Hamas op Israël. De meeste gemeenten toonden zich terughoudend. Zij vlagden niet, kozen voor de vredesvlag of hingen de gemeentevlag halfstok uit solidariteit met alle slachtoffers in zowel Israël als Gaza. Amsterdam verruilde na een dag de Israëlische vlag voor de vredesvlag.
‘Ondanks de goed bedoelde steunbetuiging aan Israël, kunnen gemeenten hiermee ongewild bijdragen aan de polarisatie in Nederland,’ aldus Movisie. ‘Dat kan gebeuren als mensen het gevoel hebben dat de communicatie vanuit de overheid niet op hen is gericht of hen in een kwaad daglicht stelt. Zo zou het hijsen van de Israëlische vlag bij de Palestijnse gemeenschap bij kunnen dragen aan gevoelens van uitsluiting.’ Volgens Movisie kunnen vooroordelen onder groepen burgers hierdoor worden versterkt en ligt polarisatie op de loer.
Waar doe je als gemeente dan goed aan in zulke situaties? ‘Het gaat om de vraag hoe je als overheid ál je burgers vertrouwen geeft en hoe iedereen zich gehoord voelt en serieus genomen,’ aldus Movisie. ‘Vanuit dit perspectief is het beter om een vlag te hijsen die iedereen aanspreekt, zoals de vredesvlag, en steun geeft aan álle slachtoffers van de oorlog.’
Ga het gesprek aan
Movisie deelt een aantal adviezen hoe gemeenten spanningen tussen groepen inwoners kunnen proberen te voorkomen of verminderen. De eerste is het aangaan van het gesprek om te weten wat er leeft onder inwoners. Niet alleen in tijden van spanningen maar juist ook als het rustig is. Dat maakt het makkelijker om inclusief te kunnen communiceren en te depolariseren indien nodig.
Gemeenten kunnen dit doen in samenwerking met sleutelfiguren en organisaties die verschillende gemeenschappen vertegenwoordigen. ‘Ga daarbij op een constructieve manier in gesprek en erken de zorgen,’ zegt Movisie. Verschillende aanpakken staan beschreven in deze eerder verschenen publicatie.
Bevorder positief contact
Het organiseren van positief contact kan er eveneens voor zorgen dat spanningen tussen groepen mensen minder worden. Elkaar ontmoeten kan leiden tot minder vooroordelen en kan scheidslijnen overbruggen. Movisie schreef hierover eerder in het dossier Wat werkt bij sociaal contact tussen mensen met verschillende religies en culturele achtergronden.
Juist initiatieven waarbij mensen werken aan een gemeenschappelijk doel, zouden gemeenten (extra) kunnen ondersteunen. ‘Bijvoorbeeld organisaties die zowel aan Israëlische als Palestijnse burgers hulp verlenen. Of door het organiseren van een lokaal evenement of benefietconcert om geld op te halen voor slachtoffers van deze oorlog in beide landen, samen met vertegenwoordigers uit zowel de Joodse als de Palestijnse gemeenschap in Nederland.’
Maak meningen zichtbaar
Volgens Movisie is het belangrijk om de vele – vaak uiteenlopende – meningen en ideeën over een buitenlands conflict of gebeurtenis beter zichtbaar te maken binnen de gemeente. Dat kan leiden tot meer wederzijds begrip. ‘Bijvoorbeeld in het geval van de aanval van Hamas op Israël, door het delen van verhalen van mensen met een Israëlische achtergrond die zich (ook) inzetten voor inwoners uit de Gaza-strook,’ zo schrijft het instituut.
Als gemeente kun je daarnaast juist de overeenkomsten tussen mensen benadrukken in de communicatie. Bijvoorbeeld door ervaringsverhalen te delen van familieleden in Nederland die in spanning zitten over hun geliefden in zowel Israël als Gaza.
Extra zorg
Onzekerheid over de situatie van familie en vrienden in oorlogsgebied kan een flinke mentale impact hebben. Als gemeente kun je sociaal-maatschappelijke hulpverleners, zoals jongerenwerkers, vragen om hier extra aandacht voor te hebben. Zij kunnen contact zoeken, informeren hoe het gaat, signaleren waar de situatie zorgelijk is en zo nodig proactief ondersteuning bieden of doorverwijzen naar relevante organisaties en instellingen. Ook hier kan samenwerking met organisaties en informele netwerken uit de verschillende betrokken gemeenschappen helpen.
Geef een reactie