De burgemeesters van het Veiligheidsberaad houden zorgen over wat er straks gaat gebeuren met de zogenoemde derdelanders uit Oekraïne, van wie de opvang op 4 september stopt. Het kabinet moet ‘de regie pakken,’ zei beraadsvoorzitter Wouter Kolff na overleg met demissionair staatssecretaris Van der Burg (Asiel).
Ongeveer 700 van de 2900 zogeheten derdelanders uit Oekraïne die in Nederland verblijven, hebben hier asiel aangevraagd, meldt het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het gaat om mensen die zijn gevlucht vanwege de oorlog maar eigenlijk uit een ander land komen. Ze hadden bijvoorbeeld een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne vanwege studie, werk of asiel. In Nederland kregen zij tot nu toe dezelfde bescherming en opvang als Oekraïners, maar die regeling loopt op 4 september af.
Zorgen
Dan blijven er nog 2200 over, voornamelijk uit veilige landen, en over die groep maken de 25 burgemeesters van het Veiligheidsberaad zich zorgen. Na 4 september moeten ze de opvang verlaten, mogen ze niet meer werken en krijgen ze geen leefgeld meer. ‘Dat maakt het minder aantrekkelijk om hier te blijven,’ aldus Kolff. De groep heeft 28 dagen om te vertrekken, maar een deel wil niet weg. Volgens de beraadsvoorzitter moet ‘te allen tijde’ voorkomen worden dat ze de illegaliteit ingaan. Hij verwacht dat Van der Burg hier dan de leiding zal nemen.
Illegaal
Volgens demissionair staatssecretaris maakt de overgebleven groep van 2200 derdelanders ‘niet veel kans op asiel’. Ze kunnen naast asiel nog een studie- of werkvisum aanvragen. De enige andere mogelijkheid is terugkeer naar het land van herkomst, zegt hij. ‘Als ze geen asiel of een visum aanvragen, zijn ze na de overgangstermijn van 28 dagen illegaal in Nederland. Dan zal de vreemdelingenpolitie ze oppakken en in detentie zetten zodat ze kunnen vertrekken.’
In het Veiligheidsberaad gesproken over het stoppen van tijdelijke bescherming voor derdelanders uit Oekraïne. De mensen in deze groep kunnen in principe veilig terug naar het land van herkomst. Opvang in NL is echt bedoeld voor mensen die vluchten voor geweld of vervolging.
— Eric van der Burg (@ericvanderburg) August 30, 2023
Terugkeer
De bewindsman verwacht dat de terugkeer sneller gaat dan bij uitgeprocedeerde asielzoekers. Die groep is vaak niet meer welkom in het land van herkomst. Bij illegalen gaat het anders. ‘Dit is echt een andere groep.’ Volgens Van der Burg kan het merendeel van de derdelanders die zijn gevlucht in principe terug naar hun land van herkomst. ‘Behalve als zij daar te vrezen hebben voor geweld of vervolging, dan kunnen zij hier asiel aanvragen.’
Overgeplaatst
Het ministerie houdt er rekening mee dat de komende dagen nog meer derdelanders een asielverzoek zullen indienen. De komende weken worden de degenen die in de asielprocedure zitten, gefaseerd overgeplaatst naar opvanglocaties van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). De meesten zaten tot nu toe in de gemeentelijke opvang voor Oekraïners.
Niet bevoegd
Maar volgens de Vreemdelingenkamer van de rechtbank Limburg is de staatssecretaris niet bevoegd om de tijdelijke bescherming te beëindigen per 4 september. Zo luidt de uitspraak in drie zaken. Dit betekent dat de derdelanders net zo lang gebruik kunnen maken van hun recht op tijdelijke bescherming als alle andere ontheemden aan wie deze al is verleend.
Illegaal
VluchtelingenWerkNL wijst er ook op dat er nog een zaak bij de Raad van State loopt. Die moet beslissen of het überhaupt wel mag dat de derdelanders uit Oekraïne geen bescherming meer krijgen. De vluchtelingenorganisatie is ‘ontzettend teleurgesteld’ dat de opvang maandag stopt, terwijl de hoogste rechter nog geen besluit heeft genomen. Volgens een woordvoerder kunnen sommige derdelanders besluiten om illegaal in Nederland te blijven ‘om uitsluitsel af te wachten’.
Gemiste kans
Ook vindt VluchtelingenWerk dat gemeenten nog geen goede afspraken hebben gemaakt over de omgang met de derdelanders. Dat is ‘een gemiste kans om chaos te voorkomen. Als er vanaf volgende week problemen gaan ontstaan, waren die gemakkelijk te voorkomen geweest door hen in de opvang de uitspraak af te laten wachten,’ aldus een woordvoerder. VluchtelingenWerk vreest dat de aanvragen leiden tot ‘onnodige extra druk’ op de Immigratie- en Naturalisatiedienst en het COA.
Opvang Oekraïners
Er zijn gisteren in het Veiligheidsberaad ook afspraken gemaakt over de opvang van Oekraïners. Inmiddels zijn er ongeveer 97.000 Oekraïners in Nederland. Die groep groeit nog steeds en er zijn meer opvangplekken nodig. Daarvan zijn er op dit moment ruim 80.000. De burgemeesters hebben beloofd 90.000 opvangplekken te maken. Maar er zullen dit jaar nog meer plekken nodig zijn, verwacht Kolff.
In een Verzamelbrief opvang Oekraïne aan de Tweede Kamer is meer te lezen over de stand van zaken.
Geef een reactie