De Tweede Kamer stemt vandaag over de aangepaste verkiezingswet van minister Ollongren, om stemmen in coronatijd veilig te laten verlopen. Gisteren debatteerde de Kamer over de tijdelijke wet, waar NVVB en VNG nog kritisch over zijn. Gemeenten hebben veel vragen, het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) geeft antwoord op 51 ervan.
Om de aankomende herindelings- en Tweede Kamerverkiezingen zo veilig mogelijk te laten verlopen diende minister Ollongren van BZK begin deze maand haar voorstel voor een tijdelijke wet in. Gisteren ging de Tweede Kamer hierover met haar in debat. Vandaag stemt de Kamer over het wetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties.
Herindeling lakmoesproef
Alle leden dringen erop aan de herindelingsverkiezingen van 18 november aanstaande goed te evalueren, zodat de toegankelijkheid voor de Kamerverkiezingen in maart 2021 optimaal is.
Uitstel van de landelijke verkiezingen is in ieder geval geen optie, waarschuwt de PVV. Verschillende partijen opperen om deze over een aantal dagen te verdelen, of kiezers in ieder geval over de dag goed te spreiden. Spreiding is belangrijk, erkent Ollongren, maar ‘je moet kiezers op elk moment van de dag toelaten. Extra stemdagen zou een nieuwe wet vergen.’
Extra stemlokalen
Het wetsvoorstel regelt onder meer dat de stemlokalen moeten worden aangepast op de 1,5 meter-regel en hygiënemaatregelen en dat gemeenten stemlokalen kunnen inrichten in bijvoorbeeld verpleeg- en verzorgingstehuizen. De mogelijkheid van briefstemmen is niet in het wetsvoorstel meegenomen. Voor dat scenario is een separate wet nodig. Ollongren is over het briefstemmen nog in overleg met onder meer gemeenten en komt begin november met meer informatie hierover.
Door de maatregelen zijn er meer stemlokalen nodig om kiezers hun stem uit te kunnen laten brengen. Zoals begin september al bekend werd, moeten gemeenten hierdoor nieuwe stemlocaties zoeken. Het voorstel van Ollongren leidde daarom tot veel vragen van gemeenten die de verkiezingen moeten organiseren. In een document van 12 pagina’s worden 51 vragen van gemeenten beantwoord, zoals:
Kunnen gemeenten aparte stemlokalen inrichten voor kiezers met COVID-19 klachten?
De minister van BZK heeft geen voornemen om het mogelijk te maken dat dergelijke stembureaus worden ingesteld door gemeenten. De basisregel is immers dat iedereen met klachten thuisblijft.“
Nog kritisch
De Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn vooralsnog kritisch over het voorstel van de minister. ‘Gemeenten zetten zich er voluit voor in om de aankomende verkiezingen veilig en goed te organiseren. Daarbij staan zij voor een gigantische opgave. Helaas bevat het wetsvoorstel Tijdelijke wet verkiezingen nog onderdelen waarop het kabinet de kritiek van de VNG en de NVVB niet heeft overgenomen,’ aldus een gezamenlijke reactie.
Ze maken zich bijvoorbeeld zorgen over voldoende stemlokalen en stembureauleden. ‘De regering moet bereid zijn tot onorthodoxe maatregelen om de verkiezingen op een reële manier te organiseren. Denk bijvoorbeeld aan het landelijk uitvaardigen van een studiedag, zodat de gemeenten alle scholen (inclusief gymzalen) vrij kunnen gebruiken.’
Stembureaus
Ook in de Tweede Kamer zijn er veel vragen over de stemlokalen. Kamerleden vinden dat de verantwoordelijkheid voor voldoende stembureaus niet geheel bij gemeenten moet liggen. Verder wordt gevraagd om een passende financiële compensatie en meer rijksgebouwen als locatie voor een stembureau.
‘De gemeenten houden het aantal stembureaus voor de herindelingsverkiezingen op peil en zeggen op die manier aan de coronavoorschriften te kunnen voldoen,’ aldus Ollongren over de kwestie.
Kiezer verantwoordelijk
Stembureauleden moeten toezicht gaan houden op de gezondheidsregels. Maar de verantwoordelijkheid ligt volgens Ollongren bij de kiezer. ‘Als iemand weigert zijn handen te desinfecteren en ook de aangeboden wegwerphandschoenen weigert, wordt hij wel toegelaten, maar wordt het stemhokje daarna gereinigd,’ luidt een praktisch richtsnoer.
‘Alleen mensen die weigeren zich aan alle coronaregels te houden, kan de toegang ontzegd worden. Dat is een noodzakelijke en werkbare verantwoordelijkheid van de stembureauvoorzitter.’
Geef een reactie