Wat verandert aan de Wob

Een minister en een Kamerlid stuurden plannen om de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) te wijzigen naar de Raad van State. Wat zal dit veranderen aan de wet?

“Spies bouwt voort op de brief van haar voorganger, minister Donner”, schrijft jurist Bart Gossen op Juristenweblog. “Beide voorstellen hebben de nodige consequenties voor de uitvoeringspraktijk en verdienen daarom een toelichting op dit blog.”

Gossen kijkt vooral naar maatregelen tegen misbruik van de Wob, het individuele recht op informatie en de kostenbepaling van gehonoreerde verzoeken om transparantie. Dit aan de hand van de plannen van minister Liesbeth Spies van Binnenlandse Zaken en voormalig Kamerlid Mariko Peters.

Misbruik

Momenteel mogen Wob-verzoeken slechts terzijde worden geschoven als deze te vaag zijn om te behandelen. De nieuwe Wob (NWob), zowel in de plannen van Spies als Peters, geeft hiervoor een steviger handvat.

“In de NWob wordt in artikel 4.6 bepaald dat een orgaan een verzoek mag afwijzen indien het op zwaarwegende gronden meent dat er kennelijk misbruik wordt gemaakt van de wet én nadat het orgaan de Informatiecommissaris om toestemming heeft gevraagd om het verzoek op deze grond af te wijzen.”

Volgens Peters is hiervan sprake als het verzoek als doel heeft het overheidsorgaan in haar werk te frustreren. “Context van het verzoek en de relatie met eerdere verzoeken kunnen een indicatie vormen om misbruik aan te nemen”, verklaart Gossen. “Ook verzoeken die gericht lijken te zijn op een dwangsom bij niet tijdig beslissen, schaart Peters onder kennelijk misbruik.”

Recht op informatie

Openbaar voor de een, is openbaar voor eenieder. Dit betekent dat het openbaarheidsbelang niet mag worden afgewogen tegen het individuele belang van een verzoeker. De nieuwe wet zorgt ervoor dat de informatie verstrekt aan de verzoeker niet openbaar hoeft te worden.

“Artikel 7b en in mindere mate artikel 7c creëren de mogelijkheid om ondanks de aanwezigheid van een weigeringsgrond in de artikelen 10 of 11 toch de op basis daarvan niet geopenbaarde informatie aan de verzoeker te verstrekken.”

Kostenbepaling

Wanneer mag de overheid een vergoeding vroegen voor het honoreren van een Wob-verzoek? Momenteel gaat het dan bijvoorbeeld om kopieerkosten maar niet om leges voor het werk van ambtenaren, als het verzoek in het algemene belang is.

In de NWob wordt nog duidelijker vastgelegd dat er geen leges geheven mogen worden. “Uitsluitend de redelijk gemaakte kosten voor het maken van kopieën in rekening mogen worden gebracht. Uit de toelichting volgt dat het heffen van leges niet meer is toegestaan.”

Spannend is nog wel of de Hoge Raad de wet gaat zien als een dienst onder de Gemeentewet. In dat geval zou ook de nieuwe Wob gezien kunnen worden als een beperking van de gemeentelijke autonomie.

Kennisbank Bestuursrecht: