Is bestuurlijk opportunisme in deze tijd vol uitdagingen op het gebied van klimaatadaptatie, verduurzaming, woningbouw, digitalisering en sociaal beleid, wel wat we nodig hebben op landelijk maar ook op gemeentelijk niveau? Dat vraagt blogger Eric Leltz zich af. Hij illustreert zijn betoog met een voorbeeld van de kersverse minister en vicepremier Keijzer.
Mona Keijzer van de BoerBurgerBeweging (BBB), minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en vicepremier, procedeerde vorig jaar als burger tot aan de hoogste bestuursrechter toe. Dit deed ze om de bouw van een kleinschalig woonzorgcomplex voor haar huis in Edam te voorkomen. Bij de Raad van State deed Keijzer een beroep op procedures rond het maken van bezwaren en op natuurwetgeving. Ze voerde tal van argumenten aan om haar gelijk te krijgen. Zo zouden omwonenden onvoldoende betrokken zijn bij de bouwplannen en zou de bouw leiden tot stikstofuitstoot op nabijgelegen Natura2000-gebieden.
Heilige huisjes
Natuurlijk mag mevrouw Keijzer haar gelijk proberen te halen met de wet- en regelgeving in de hand, maar wat het ongemakkelijk maakt is dat haar eigen BBB partij die wettelijke regels juist wil versoepelen. Volgens haar partij zijn de huidige stikstofregels te streng en moeten ook de regels waar inwoners zich op kunnen beroepen, in BBB-taal de ‘heilige huisjes’, drastisch worden beperkt. Het geeft maar gedoe, en daar houden ze bij de BBB niet van. Immers, doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg. Het Nimby-effect kreeg even een geheel nieuwe betekenis, ‘Not in Mona’s Back Yard’.
Opportunisme
Je kunt mevrouw Keijzer niet verwijten dat ze vast zit in haar denken. Ze heeft hier een bepaalde lenigheid in. Maar je kunt het ook bestuurlijk opportunisme noemen waarbij in de besluitvorming het hier en nu leidend is. De toekomst speelt nauwelijks een rol want is nog zo ver weg. Zo ver, dat tussen nu en straks vast wel iets wordt uitgevonden om de eventuele nadelen van de oplossing van vandaag op te heffen. De inventiviteit van bestuurlijk opportunisten is grenzeloos.
Lange termijn
Maar is bestuurlijk opportunisme in deze tijd vol uitdagingen op bijvoorbeeld het gebied van klimaatadaptatie, verduurzaming, woningbouw, digitalisering en sociaal beleid, wel wat we nodig hebben op landelijk maar ook op gemeentelijk niveau? Het gevaar is dan reëel dat het lange termijn perspectief uit het zicht raakt, laat staan dat er oog is voor volgende generaties.
Ook een breder perspectief komt in het nauw. Mag je van een bestuurder niet een holistische blik verwachten waarbij zorgvuldig afwegingen worden gemaakt tussen soms tegenstrijdige deelbelangen. En niet wordt gekozen voor de snelle ‘oplossing’ waarbij, omdat alles urgent lijkt, een deel van de werkelijkheid wordt ontkend?
Problemen van morgen
Stel jezelf als minister of als wethouder steeds de vraag ‘Wat kan ik vandaag doen om de samenleving en het land of gemeente mooier, beter en waardiger achter te laten?’. Wees als bestuurder dus een goed voorouder voor volgende generaties. Hoe verleidelijk de korte termijn oplossingen ook zijn. Want anders zijn de oplossingen van vandaag de problemen van morgen.
De auteur schreef het boek ‘Organisaties in transitie’, verzorgt lezingen over de transitie en geluk, en was 8 jaar fractievoorzitter voor GroenLinks in Ede. Ook is Eric Leltz voorzitter van Stichting Sparkling Plastic.
Dank Eric voor je scherp oog en dito pen. Je ‘uitsmijter’ zouden deze met een baby boom-mentaliteit behepte bestuurders zich ter harte moeten nemen.