Midden in de coronacrisis lijken burgemeesters wat op de achtergrond te raken. Premier Mark Rutte geeft aan de lopende band persconferenties, bijgestaan door wisselende ministers en ondersteund door experts. Andere bestuurslagen, zoals gemeenten, provincies en zelfs het Europees parlement, lijken geen werkelijke invloed te hebben.
Hoewel gezegd dient te worden dat Hubert Bruls behoorlijk van zich laat horen als voorzitter van het Veiligheidsberaad. Maar toch. Hoe anders was dat in de Gouden Eeuw. Toen waren de burgemeesters de meest invloedrijke mensen. Nou ja, tot het rampjaar 1672. U weet wel, toen ons land van alle kanten werd overvallen en overlopen. Fransen, Spanjaarden, Duitsers, ze gingen als een soort Covid-19 door ons land. Het gevolg? Banken, schouwburgen, scholen, bedrijven…alles ging op slot. Totale crisis. Historici laten ons weten dat deze ellende maar liefst 17 maanden geduurd heeft. Daar hadden burgemeesters geen invloed op.
Nu wel dan?
Nu is dat anders naar mijn idee. Het grote verschil met 1672 lijkt de (on)zichtbaarheid van de vijand. Toen waren het legers uit andere gebieden, nu een voortwoekerend virus. En hoewel ik alle maatregelen die nu genomen worden om de schade te beperken toejuich, incluis het beroemde ‘flattening the curve’, mis ik toch vooral de aanpak van de oorzaak.
En die ligt in China. Een land dat door allerlei landen en instanties, de WHO voorop, wordt geprezen om zijn daadkrachtige en coöperatieve houding om deze pandemie te boven te komen. Vreemd, want de coronacrisis is al bijna 20 jaar geleden voorspeld door vooraanstaande virologen. Want in China hebben ze de bijzondere gewoonte om diverse dieren op markten gekooid in grote stapels te koop aan te bieden. Een viroloog noemde het zelfs een ‘paradijs voor een pandemie’.
Dezelfde virologen voorspellen dat het een kwestie van wachten is op het volgende virus. Doet China iets aan het verbieden van deze levensgevaarlijke markten? Ik heb er nog niets van gehoord, u wel? En dan te bedenken dat men in Wuhan een maaltijd voor 40.000 mensen toestond, terwijl men wist dat het virus levensgevaarlijk was!
Wat kunnen burgemeesters hier aan doen?
Laat ik vooropstellen dat ik niet denk dat China onder de indruk zal zijn als burgemeesters uit Nederland zich hierover uitspreken. Maar het is natuurlijk wel zo dat de burgemeester niet voor niets ook burgervader (of –moeder) genoemd wordt. Je bent verantwoordelijk voor de veiligheid van burgers. Als je in die positie toch weet dat er na corona een volgende bak ellende over ons heen komt, is het dan niet je beroepsmatige plicht om daar op zijn minst stelling over in te nemen?
Het zou toch mooi zijn als Hubert Bruls namens de Nederlandse burgemeesters een persconferentie zou beleggen waarin hij China aansprakelijk stelt. En eist dat ze maatregelen nemen om dit in de toekomst te voorkomen? Stel je voor dat hij dit doet en zijn Belgische ambtsgenoot inspireert om hetzelfde te doen. Wie weet vinden de Duitsers dat ook een goed idee. En de Fransen…en het Europees parlement…en de rest van de wereld…
Ben ik een onverbeterlijke idealist?
Ik denk het wel. Maar is daar iets mis mee? Als een Zweeds meisje van 15 in staat is om wereldwijd het verschil te maken, waarom dan niet een burgemeester uit Nederland? Laten we stoppen met diplomatie en politieke overwegingen en gewoon vanuit ons hart en boerenverstand handelen.
Beste Hubert, dit is een ondubbelzinnige oproep om de term burgervader weer in ere te herstellen. Laat zien dat wij in Nederland bereid zijn om onze nek uit te steken voor de toekomst van onze ouderen én onze kinderen.
Ik snap niet waarom je idd China niet aansprakelijk kan stellen. Zij hebben in de eerste instantie de pandemie willen wegwuiven en onder de mat willen schuiven. De arts die melding gaf van het virus werd opgepakt en zelfs later overleden aan het virus(?). Het is vreemd dat het aantal corona geïnfecteerden en doden, ondanks de miljoenen (+/- 11) en de dichtheid van de bevolking qua woonruimte vrij laag is in vergelijking met de West Europese cijfers. Ja, het argument dat zij snel reageren klopt ook niet, Was al in december bekend en pas medio januari was de lock down. Ook dat de aanpalende provincies geen of bijna geen corona gevallen zijn gemeld geeft te denken. Hoe betrouwbaar zijn de cijfers als de overheid totale controle heeft over de berichtgeving? Laten wij niet naïef zijn. De Chinese overheid is NIET te vertrouwen. Blijkbaar zijn de West Europese regeringen te bang omdat ze economisch afhankelijk zijn? Het is toch te gek voor woorden dat wij maskers moeten importeren van het land die de pandemie heeft veroorzaakt! Wordt tijd dat de West Europese regeringen ihb de EU gaat nadenken om bedrijven te stimuleren om zelf de producten in eigen land te fabriceren en niet voor een dubbeltje op de eerste rang te willen zitten en uiteindelijk op de blaren zit!
Dat er meer nieuwe (oude) virussen op os af komen was nog veel eerder al voorspelt. Het omwoeen van hectares aan oerbossen/oerwouden werd al veel langer geleden erkent als gevaarlijk om precies deze reden. Virussen kunnen heel lang slapen en wachten op hun kans. De dierenmarkten zijn een van de vele manieren om zo’n ontwaakt virus snel te verspreiden. Maar ook onze eigen manier van veel teveel dieren houden werken virusverspreiding in de hand. Het was wachten op een virus dat zodanig muteerde dat het over kon springen op de mens.
Energie stoppen in het vervolgen van “schuldigen” is naar mijn idee verspilde moeite. Ik denk dat we moeten leren en gaan voorkomen. Want het kan ons in Nederland ook overkomen, dat we een virus de wereld insturen.
Daar komt dan ook nog bij dat Covid-19 al langer in ons land was dan gedacht werd. En dat ook hier niet perfect gereageert werd.
Dus gaan we iedereen vervolgen? Of gaan we onze manier van voedsel produceren en consumeren drastisch aanpassen? China heeft alvast het verhandelen van honden verboden. Nu doorpakken.
Als virologen het 20 jaar terug al wisten, hadden onze burgemeester het als crisismanagers het 19 jaar terug al moeten weten. Helaas, pindakaas: diverse regeringsleiders – China incluis die de politie op de oplettende arts afstuurde – (ik noem maar Trump, Johnson en Bolsonaro, als de meest ruchtmakende voorbeelden) hadden er geen oor en oog voor of gaven de voorkeur aan het niet storen van de economie met Tirol als droefstemmend dieptepunt. Ik vind het daarom niet meer dan terecht dat er mensen opstaan die tot aansprakelijkstellingen van verantwoordelijke bestuurders overgaan. Ik wens ze daarbij veel succes toe maar ik vrees dat – net als de vuurwerkramp in Enschede en de cafébrand in Volendam – dat verantwoordelijke bestuurders buiten schot blijven.