Op 4 september 2023 stuurde de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Bruins Slot, een brief over de inrichting en verhoudingen in het binnenlands bestuur aan de Tweede Kamer. Dat was zo’n beetje haar laatste handeling als minister van BZK. Met haar vertrek verdween meteen ook alle ambitie ten aanzien van de interbestuurlijke verhoudingen.
Het huidige kabinet is vooralsnog niet te betrappen op vergezichten over de inrichting en het functioneren van het binnenlands bestuur. Tegelijkertijd hollen de verhoudingen tussen het Rijk en de decentrale overheden achteruit. Voor gemeenten wordt het ravijnjaar, en de onwil van het Rijk om daar constructieve stappen in te zetten, een steeds grotere steen des aanstoots.
Helemaal alleen
Gemeenten krijgen meer en meer het gevoel dat zij er helemaal alleen voor staan om uitvoering te geven aan allerlei beleid, zelfs het beleid waar zij in opdracht van datzelfde Rijk invulling aan (moeten) geven. De insteek dat Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen gezamenlijk – als één overheid – maatschappelijke uitdagingen aangaan, lijkt al weer volstrekt uit de tijd.
Nu is het eigenlijk geen verrassing dat deze regering zo weinig gevoel heeft bij de interbestuurlijke verhoudingen. Drie van de vier partijen hebben nauwelijks voelhorens in het decentraal bestuur. De PVV is een partij zonder leden. De BBB deed het heel goed bij de laatste verkiezingen voor provinciale staten, maar dat gold niet voor de gemeenteraadsverkiezingen van een jaar daarvoor.
Decentrale belangen
En NSC bestond zowel bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen als bij de verkiezingen voor provinciale staten nog niet. Als er partijbijeenkomsten plaatsvinden van BBB of NSC – bij PVV vinden nooit partijbijeenkomsten plaats – zijn er maar weinigen die de vraag kunnen stellen of de partij wel de belangen van de decentrale overheden in het oog houdt.
Nu ja, er zijn heus wel bestuurders bij NSC en BBB die ervaring hebben binnen decentrale overheden. En er zijn zelfs PVV-parlementariërs die op dit moment ook lid zijn van Provinciale Staten of een gemeenteraad. Maar toch, het soortelijk gewicht van decentrale bestuurders is binnen al deze partijen beperkt.
Extra wrang
Bruins Slot sloot haar brief uit 2023 af met de woorden: ‘Het decentraal bestuur vergt continue aandacht en is nooit af.’ Dat maakt het extra wrang dat ondertussen elke bestuurder op rijksniveau die aandacht lijkt te zijn verloren.
Geef een reactie