Hoe vergroot je als gemeente het Europabewustzijn binnen je organisatie om Europese kansen te verzilveren ten behoeve van de lokale opgaven? In deel 2 van deze tweedelige blog gaan we aan de hand van de theory of change-methode in op deze vraag.
In deel 1 van het blog draaide het om waar je begint als het doel een Europabewuste en -bekwame organisatie is. Als gemeenteambtenaar stel je voor je organisatie een maatschappelijke droom vast met betrekking tot de Europese integratie van de gemeente, bijvoorbeeld: De gemeente weet uitstekend gebruik te maken van de innovatiekansen die Europese integratie biedt. Deel twee van deze blog vertaalt deze Europese droom naar concrete acties.
De kleine veranderingen (wat is er voor nodig?)
De organisatie is EU-bewust én EU-bekwaam, omdat de Europese Unie als de vierde bestuurslaag wordt gezien.
Aanname
Als de EU een integraal onderdeel vormt van het denken binnen de organisatie, er een bewustwording is van de kansen die de EU kan bieden, dan wordt meer capaciteit vrijgemaakt om in te spelen op deze Europese kansen. Er is zicht op de kansen die nu worden misgelopen. En ook op de kosten die volgen door het niet mee ontwikkelen met Europese innovaties ten behoeve van de maatschappelijke uitdagingen zoals de sociale, groene en digitale transities.
Onderbouwing
Het recente Europeaniseringsonderzoek van de Universiteit Utrecht laat zien dat Europese integratie kan zorgen voor innovatie en effectieve oplossingen voor lokale uitdagingen. Door actief Europese subsidies te benutten, te leren van best practices in andere steden en beleidsontwikkelingen nauwlettend te volgen, positioneert de gemeente zich als een proactieve speler op het Europese toneel. Uit een eerdere studie blijkt dat een Europees actievere organisatie daarbij veel baat heeft bij bestuurlijk commitment op Europa.
De organisatie beschouwt de EU als haar vierde bestuurslaag, waarmee een EU-bewuste en bekwaamheidscultuur wordt gecreëerd. De aanname dat deze betrokkenheid leidt tot meer capaciteit voor het benutten van Europese kansen is gerechtvaardigd. Het bewustzijn van gemiste kansen en de kosten van niet-innoveren vormt de drijvende kracht voor continue groei en aanpassing.
Effecten
De kansen die gepaard gaan met Europese integratie worden benut voor de lokale opgaven. Daardoor draagt de gemeente op haar eigen manier bij aan lokale oplossingen voor de maatschappelijke uitdagingen.
Hoofddoel
In 2025 heeft elke afdeling bij de gemeente een inhoudelijk expert die op zijn of haar thema de Europese ontwikkelingen bijhoudt. En ook bijdraagt als blijkt dat de meerwaarde van deelname aan een project opweegt tegen de geschatte kosten. In dit proces krijgt de inhoudelijke expert ondersteuning van iemand van het EU-team/ de EU-coördinator.
Resultaten en activiteiten
Uit deze maatschappelijke droom en hoofddoel kun je denken aan de volgende concrete resultaten met bijbehorende activiteiten.
| Resultaten | Activiteiten |
| De gemeente neemt proactief deel aan relevante Europese projecten. | Continue monitoring van Europese ontwikkelingen door inhoudelijke experts en evaluatie van projectdeelname. |
| Besluitvorming op basis van een zorgvuldige kosten-batenanalyse. | Inhoudelijke experts beoordelen de meerwaarde van deelname aan projecten in vergelijking met geschatte kosten. |
| Heldere interne communicatie en coördinatie tussen afdelingen en het EU-team. | Gezamenlijke vergaderingen, trainingssessies en regelmatige updates om ervaringen en kennis te delen. |
| Efficiënte ondersteuning voor inhoudelijke experts binnen de gemeente door het EU-team / de EU-coördinator. | Regelmatige samenwerking, informatie-uitwisseling en coördinatie tussen inhoudelijke experts en het EU-team. |
| Gerichte toewijzing van tijd en middelen aan projecten die bijdragen aan de uitvoering van de lokale opgaven. | Ontwikkelen van gestandaardiseerde afwegingskaders en procedures voor het beoordelen van de haalbaarheid en meerwaarde van projecten. |
Tot slot
In het streven naar een Europabewuste en -bekwame organisatie biedt de theory of change een waardevol kompas. Zo kan het goed als een leidraad gebruikt worden voor transformatie van het denken binnen de organisatie. Door de lessen uit de EU-toolbox te gebruiken voor de formulering van hoe je als gemeente Europese kansen wilt benutten, kun je een stappenplan uitwerken dat niet alleen inspireert tot bewustwording, maar ook tot actie.
Maartje van Stiphout is Junior onderzoeker Lectoraat European Impact, Haagse Hogeschool. Dr. Tibor Hargitai is Docent European Studies en onderzoeker Lectoraat European Impact, Haagse Hogeschool.
Geef een reactie