De gemeente Emmen lanceerde in 2022 de app Energieknip. Inwoners die in de app vragen beantwoordden, kregen in ruil hiervoor punten waarmee ze spaarden voor een energiebespaarbox van de lokale bouwmarkt. ‘Een win-win-winsituatie voor inwoners, bouwmarkt én gemeente.’
Inwoners konden met de app Energieknip simpel, veilig en anoniem hun gegevens doorgeven en zo punten sparen en inwisselen voor energiebesparende middelen, zoals led-lampen, tochtstrips en radiatorfolie. Zo besparen ze op energie en geld en dragen ze bij aan het milieu. Voor de gemeente levert het handige data op en voor de lokale bouwmarkt betekent het inkomsten.
Enorm succes
Het project bleek een enorm succes: binnen twee weken was het beschikbare budget geclaimd. Iets later volgde extra geld dat ook binnen no-time op was. Bijna 50.000 huishoudens en zo’n 9.500 inwoners deden mee via de app. Uiteindelijk is er voor ongeveer 300.000 euro aan duurzaamheidsmaatregelen aan inwoners gegeven.
Wat leverde het de gemeente op, waar schuilt het succes precies in én is er een blauwdruk voor andere gemeenten? We vroegen het wethouders van de gemeente Emmen, Pascal Schrik (Duurzaamheid en Energie) en Guido Rink (Economie).
Positieve effecten
Volgens die eerstgenoemde zijn er verschillende positieve effecten van het project. Schrik: ‘Het belangrijkste was het stimuleren van bewustwording en de betrokkenheid van inwoners bij energiebesparing. Er is budget van de RREW-subsidie en de SPUK-gelden toegewezen aan bespaarpakketten die inwoners bij de lokale bouwmarkten konden ophalen. Huiseigenaren en huurders zijn vervolgens direct aan de slag gegaan in hun eigen woning met het aanbrengen van tochtstrips of het vervangen van lampen door ledlampen. Door het beantwoorden van de vragen in de app is op wijkniveau informatie verzameld. Over hoe inwoners omgaan met energie besparen, denk daarbij aan het gedrag dat ze vertonen en de kleine en grote maatregelen die ze nemen. Je kunt gerust stellen dat er een win-win-winsituatie is ontstaan: voor de inwoner, de gemeente en de lokale bouwmarkt.’
Blockchain-initiatief
Rink vult aan: ‘Een mooie bijkomstigheid was dat het project heeft bijgedragen aan het succes van het BLING-project, een blockchain-initiatief waar de EnergieKnip gebruik van heeft gemaakt. En privacy stond hoog in het vaandel: alle budgetten zijn anoniem aan inwoners verstrekt dankzij deze geavanceerde technologie. De blauwdruk van dit project wordt ook nu nog in Nederland en daarbuiten veel gebruikt.’
Gamification werkt
Het geheim van het succes schuilt in meerdere factoren, aldus Schrik: ‘Het principe gaat uit van belonen. Inwoners werden beloond door vragen te beantwoorden over hun energiegedrag. Zo konden ze energiebesparende producten kopen waardoor de energiekosten daalden. Dit was een soort gamification. Het beloningssysteem erachter bleek nog waardevoller dan wij vermoedden. Zo’n insteek kan echt de betrokkenheid van inwoners vergroten.’
Een andere succesfactor was dat de app op basis van blockchaintechnologie werkt. ‘Hiermee is de informatie en data veilig en volledig anoniem. Het vertrouwen in de app was daardoor heel hoog, waardoor veel inwoners gegevens over hun energiegedrag volledig anoniem hebben doorgeven. De app is ook heel gebruiksvriendelijk en veel inwoners gebruikten hem. De data hebben ons uiteindelijk weer waardevolle inzichten gegeven in het lokale energieverbruik van inwoners thuis.’
Samengevat: ‘Het doordachte ontwerp, de betrokkenheid van inwoners en de waarborging van gegevensprivacy vormden de sleutel tot het succes van de app EnergieKnip.’
Inwoners bereiken en betrekken
Zoals met veel gemeentelijke projecten werden er ook uitdagingen ondervonden. Schrik: ’Deze lagen onder andere bij het bereiken van een breed publiek en het stimuleren van daadwerkelijke betrokkenheid van inwoners. Verder kosten het coördineren van verschillende activiteiten, het opleiden van energiecoaches en het ontwikkelen van de EnergieKnip-app ook de nodige moeite, vooral om dat we dit binnen de gestelde tijd van de RREW-subsidie moesten realiseren.’
Met de strikte AVG-richtlijnen was het waarborgen van privacy en gegevensbescherming ook een voortdurende zorg gedurende het project. De uitdaging zat verder in het succes van de EnergieKnip. ‘Badges met briefzendingen over de app moesten zelfs worden gestopt. Er is toen extra budget bijgestort, zodat uiteindelijk iedereen mee heeft kunnen doen. En wat we ook ondervonden: het is cruciaal om verschillende activiteiten te organiseren en verschillende communicatiekanalen te gebruiken om het project succesvol te laten zijn.’
Technologie overnemen
Kan elke andere gemeente dit doen? En wat zijn de randvoorwaarden voor het slagen? Rink: ’De EnergieKnip is een betaalmiddel waarbij inwoners volledig anoniem blijven. De inwoner krijgt hiermee geen budget, maar alleen de maatregel. De financiële transactie gaat via lokale bedrijven en de gemeente. Andere gemeenten kunnen deze technologie overnemen en hiermee ook de EnergieKnip introduceren. De specifieke randvoorwaarden kunnen hierbij variëren, afhankelijk van lokale omstandigheden. Het verkrijgen van subsidies, samenwerking met lokale partners en het hebben van voldoende middelen voor communicatie en promotie zijn belangrijke onderdelen. Gemeenten kunnen de app ook voor andere type projecten inzetten, zoals leefbaarheid, het is daarin kopieerbaar. Er is trouwens veel belangstelling vanuit het buitenland. We onderzoeken of we het succesvolle project kunnen voortzetten met een EnergieKnip 2.0, maar op dit moment is daar nog geen duidelijkheid over.’
In deze video licht wethouder Rink het project nog eens toe:
Geef een reactie