Er zijn zo veel regelingen en instanties voor het melden van misstanden dat klokkenluiders hier een speciaal adviespunt voor nodig hebben, concludeert onderzoeksbureau Berenschot op basis van een evaluatie in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
“Ruwweg een kwart van de werknemers heeft de afgelopen twee jaar een vermoeden van een misstand gehad”, staat in het onderzoek. “Circa de helft daarvan heeft daar ook intern melding van gemaakt. Enkele procenten hebben (ook) de externe weg bewandeld. Het meldgedrag lijkt daarmee in lijn te zijn met de procedures zoals de Onderzoeksraad Integriteit Overheid en Adviespunt Klokkenluiders voorstaan.”
Bij oprichting van het adviespunt voor klokkenluiders, eind 2012, had de Tweede Kamer gevraagd het adviespunt na twee jaar te evalueren. De evaluatie werd met een half jaar vervroegd omdat de Tweede Kamer momenteel nadenkt over de invulling van een nieuwe wet om klokkenluiders beter te beschermen. “Wij zijn verheugd met de conclusie om ons een permanente status te geven met een wettelijke basis”, zegt Martin van Pernis, voorzitter van het adviespunt. “Vast staat dat het adviespunt zijn plek heeft verworven in het klokkenluidersveld en dat wij hierin een belangrijke rol spelen.”
Integriteit gemeenten
Sinds januari 2014 is de Commissie Klokkenluiders Gemeentelijke Overheid (CKGO) opgegaan in de Onderzoeksraad Integriteit Overheid. Doel van het samengaan is het verhogen van helderheid en eenduidigheid in de procedures en het onderzoek naar vermoede misstanden in de publieke sector. “Sindsdien zijn ongeveer driehonderd gemeenten aangesloten bij de Onderzoeksraad Integriteit Overheid”, schrijft het adviesbureau. “De overige gemeenten zoeken bij een melding van een vermoede misstand ad-hoc naar een oplossing of hebben in enkele gevallen een eigen gemeentelijke ombudsman.”
Berenschot waarschuwt dat het politieke en maatschappelijke debat over de bescherming van klokkenluiders zich momenteel vooral richt op de juridische en organisatorische kant van de regelingen, en minder op de organisatiecultuur van bedrijven en overheidsorganisaties. Dat blijkt een belangrijke factor in zowel het signaleren als het melden van misstanden. Werknemers met een positief beeld melden relatief meer misstanden dan werknemers met een negatief beeld van hun organisatiecultuur. “Dit vind ik een belangrijke conclusie”, zegt Van Pernis. “Wij willen bekijken welke rol het adviespunt hierbij in de toekomst kan gaan spelen.”
De reactie van het kabinet op het rapport volgt na het zomerreces.
Geef een reactie