Nieuwe burgerinitiatieven voor gemeenten

Na een bijeenkomst van gemeentesecretarissen zijn de mogelijkheden van soms nog wat experimentele burgerinitiatieven in kaart gebracht.

In totaal zijn na deze bijeenkomst twintig initiatieven opgenomen in de publicatie: Experimenteren met burgerinitiatief. De bedoeling is de participatie te stimuleren, maar hoe? Na de tien initiatieven van gisteren, zet Gemeente.nu vandaag  de tweede tien mogelijkheden op een rij, waarvan sommigen al in de praktijk zijn gebracht.

Tien experimenten:

1) Maak planvorming met burgers

Zorg dat burgers stakeholders én shareholders worden van hun woonomgeving. Inwoners van gemeenten worden in dat geval niet alleen al vroeg betrokken bij de planvorming; zij krijgen ook een directe rol. “De rol van mede-investeerder, bijvoorbeeld”, staat in de publicatie. Het experiment is een Raad voor de Gebiedsontwikkeling op te starten die stemrecht verleent aan constructieve burgers als het gaat om bestemmingsplannen en structuurvisies.

2) Laat het los

Het advies is de zaken los te laten en beleid af te stoten. “Maak burgerinitiatieven een volwaardige partner in het duurzaamheidsbeleid en laat langs deze weg dit beleid los.”

3) Doorbreek de hiërarchie

In de planfase blijven veel burgerinitiatieven al op de plank liggen, “omdat ambtenaren zich nauwelijks raad weten met de actieve burger”. Om dit te voorkomen zouden gemeenten horizontale netwerkorganisaties moeten worden. Het advies is te experimenteren met het wisselen van verschillende gemeentelijke rollen. Zo kijken medewerkers met de frisse blik naar de knelpunten in hun eigen organisatie.

4) Kies een vast aanspreekpunt voor initiatieven

Geef de meest geschikte ambtenaren de verantwoordelijkheid om de initiatieven te beoordelen en doorzettingsmacht binnen de organisatie.

5) Maak afspraken met de politiek

In het werkboek: Help een burgerinitiatief! Legt de schrijver uit dat iedere partij zich vanuit haar eigen ideologische basis goed kunnen vinden in burgerinitiatieven. Werk daaarom samen met de politiek én de initiatiefnemers om mooie projecten van de grond te krijgen.

6) Borg de plannen

Houd bij het opstellen van de afdelingsplannen rekening met het ondersteunen van burgerinitiatieven. De eerste keer zal dit een schatting zijn. De jaren daarna zal dit veel accurater worden. Het doel is de initiatieven te zien als het uitvoeren van gemeentelijk beleid.

7) Laat het geleidelijk groeien

Het idee: begin met bewoners van een wijk een Buurthulpcentrale voor de zorg. Een voorbeeld is te vinden in de Amersfoortse wijk Soesterkwartier. Vooralsnog houdt de centrale zich nog niet bezig met zorg, maar is begonnen met de taken die eenvoudiger zijn.

8) Kijk hoe de initiatieven kunnen leiden tot bezuinigingen

Steeds meer gemeenten vragen hun inwoners om advies over de nodige bezuinigingen. Het zorgt voor draagvlaak, maar geeft de gemeenten ook gratis advies over de mogelijkheden.

9) Beloon de initiatieven

Zet de initiatiefnemers in het zonnetje. Bedank ze, noem ze in de gemeentelijke communicatie. Kies een initiatiefnemer van het jaar. Daar begint het mee. Als experiment zou de gemeente vervolgens een coöperatie kunnen beginnen waaraan ook bedrijven en burgers zullen deelnemen. Als een burgerinitiatief een voorziening op peil houdt, zou je ook een betalingsregeling kunnen aanbieden.

10) Experimenteer met het alliantiecontract

Het is een vrijwel onbekend fenomeen, maar het aliantiecontract leent zich “uitstekend” voor een experiment. De uitdaging is als volgt. Zoek twee gemeentelijke afdelingen en laat ze met een dergelijk contract afspreken hoe ze met elkaar van een project een succes kunnen maken. Door hun aanvullende werkzaamheden zou hun contract ook een besparing kunnen opleveren. Dubbel werk wordt op die manier vaak voorkomen.

Tagged With: gemeentesecretaris Filed Under: Organisatie