De afgelopen maanden ging op meerdere opiniepagina’s van diverse kranten de discussie over de positie van gemeenteraadsleden. Vast terugkerende thema’s zijn: de werkdruk, de vergoeding en de kwaliteit van de gemeenteraad.
Door rapporten als die van het Sociaal Cultureel Planbureau en het NOS Raadsledenonderzoek (11 december 2017) is deze gedachtewisseling nog wat geïntensiveerd. Wij erkennen dat dit thema’s zijn waar je zowel op landelijk niveau als lokaal het gesprek met elkaar aan moet gaan. In deze bijdrage kiezen we een andere benadering en willen we zowel zittende raadsleden als ‘aanstormend talent’ handreikingen geven om te investeren in het hart van de democratie en daarmee ook in zichzelf. Dan houd je het vol en wordt er daadwerkelijk geïnvesteerd in de lokale democratie.
Investeer in de toekomst!
De werkdruk van raadsleden is reëel. Geen twijfel daarover. Raadsleden, maar zeker ook bestuursleden van politieke afdelingen, moeten daar eerlijk in zijn. Je kunt niet alles oppakken. Je moet ook fysiek en psychisch voldoende ruimte hebben om ‘bij te tanken’. En als je daar vanaf het begin eerlijk en transparant in bent kan niemand je een verwijt maken dat je een keer lekker thuis op de bank zit of met de kinderen een Legodorp in elkaar zet. Maar dat vraagt lef en visie.
Als bestuursleden zich nog rond je jaarwisseling druk maakten om de lijst van de raadsverkiezingen van 2018 waren ze rijkelijk laat. Eigenlijk zouden ze bezig moeten zijn met 2022… investeren in jong talent! Rekruteren en opleiden van een goede steunfractie voor de periode 2018-2022. Geef die fractieondersteuners vertrouwen en kansen. Dat maakt het niet alleen leuk, je bouwt ook ervaring op. Zodat je als je met het eigenlijke fractiewerk begint al weet hoe de hazen lopen en weet hoe je een begroting of participatienota moet lezen en beoordelen.
Stappen zetten
Naast de hierboven genoemde suggesties kun je als gemeenteraad(sfractie) zelf ook stappen zetten om de kwaliteit te verhogen en het hoofd boven water te houden. Zomaar enkele concrete gedachten hierover:
• Kennisnetwerk: investeer in een kennisnetwerk van deskundigen die op de voor uw fractie relevante thema’s kunnen adviseren.
• Mentor: laat een aspirant-raadslid begeleiden door een ervaren fractielid. Door ‘mee te lopen’ met een ervaren raadslid maakt de ‘leerling’ zich de politieke mores eigen, snapt hij (of zij) hoe je bepaalde stukken moet lezen en leren beoordelen en hoe je bepaalde politieke keuzes maakt.
• Besteed de noodzakelijke aandacht aan een inwerkprogramma voor nieuwe raadsleden en investeer als raad in bijvoorbeeld een ‘Raadsacademie’ waar zowel vaardigheden als inhoud worden aangeboden.
• Zorg ervoor dat er met enige regelmaat een 360-graden feedbackinstrument wordt ingezet waardoor de kwaliteiten en ontwikkeling van raadsleden zichtbaar en bespreekbaar worden gemaakt.
• Wees nieuwsgierig, luister en vraag door. Door in contacten met inwoners, maar ook in gesprekken met het college of debat met uw politieke opponenten door te vragen en vooral goed te luisteren, vindt verdieping plaats.
• Investeer in een goede samenwerking tussen college, gemeenteraad en ambtelijke organisatie. Dat kan veel ruis in de communicatie en het politieke debat voorkomen en scheelt daarbij veel tijd.
• Zet de burgemeester als voorzitter van de gemeenteraad en de griffier in hun kracht. Beide functionarissen hebben een in de Gemeentewet verankerde positie. Benut deze. Beiden kunnen, juist los van de inhoud maar wel op basis van proces en houding, nuttige feedback geven. Individuele raadsleden én de gehele gemeenteraad kunnen hier op lange termijn hun voordeel mee doen. De basisgrondhouding van wederzijds respect en vertrouwen moet dan echter aanwezig zijn en geborgd kunnen worden.
Passie en volhouden
We begonnen met het signaleren van knelpunten en zetten daar het investeren in de lokale democratie tegenover. Het werken in het hart van de lokale democratie is belangrijk en nuttig, maar ook mooi. Net als kerkelijke ambtsdragers, een trainer van de hockeyclub of een instructeur van de reddingsbrigade hebben raadsleden passie voor hun verantwoordelijkheid. Met die passie houden zij het vol en komt er ook nieuw talent. Raad, investeer daarin!
Peter van den Berg, juridisch adviseur en gemeenteraadslid
Jorden Hagenbeek, organisatieveranderaar
Geef een reactie