Het beoogde nieuwe stelsel voor bouwtoezicht kampt met gebreken. Door stokkende financiering is de veiligheid van gebouwen mogelijk in het geding. Het systeem zal vastlopen, zo klinkt het in gemeenten.
De financiering van het vernieuwde bouwzicht onder de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is nog altijd niet geregeld. Hierdoor dreigt onvoldoende capaciteit bij gemeenten, waardoor de veiligheid van bouwwerken onder druk zal komen te staan, waarschuwt Vereniging BWT Nederland, de koepel voor professionals in het gemeentelijke bouw- en woningtoezicht.
Met de Wkb wil het Rijk het bouwtoezicht privatiseren, om zo de bouwkwaliteit te verbeteren. De controle op bouwprojecten gaat over naar onafhankelijke, gecertificeerde controleurs.
Exit bouwtoets
Gemeenten hebben niet langer een inhoudelijke technische toetsingstaak, maar blijven als bevoegd gezag verantwoordelijk. Als de private kwaliteitsborger aangeeft dat het gebouw niet aan de normen voldoet, is een gemeente genoodzaakt zich het dossier eigen te maken en zelf een uitweg te zoeken. Mogelijk moeten externe deskundigen worden ingehuurd. In het ergste geval kan dit tot rechtszaken leiden, als een gebouw bijvoorbeeld tot frustratie van de ontwikkelaar niet in gebruik wordt genomen.
Al dit extra werk is niet financieel gedekt in de Wkb. Daar komt bovenop dat voor veel bouwplannen alleen nog een meldingsplicht gaat gelden, en geen vergunningplicht. Dit gaat op voor veelvoorkomende bouwtypen, zoals rijtjeshuizen en vrijstaande woningen. Gemeenten, vooral in de gebieden waar veel wordt gebouwd, zien hierdoor de legesinkomsten dalen, wat de financiële middelen verder onder druk zet. Gemeenten kampen al met tekorten aan technisch onderlegd personeel, vacatures zijn bijna niet in te vullen.
Intussen nadert de deadline voor de Wkb. De wet wordt op 1 juli dit jaar tegelijkertijd met de Omgevingswet van kracht. Maar nog steeds is in Den Haag niet iedereen ervan doorgedrongen, stelt voorzitter Else Poortvliet van BWT Nederland, dat het gebrek aan financiële middelen de molensteen om de nek wordt van het nieuwe stelsel.
Samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft Vereniging BWT al in 2014 onderzoek gedaan naar ‘het toezichtsgat’. Hieruit kwam de noodzaak van alternatieve financiering naar voren. Met dit onderzoek is niets gedaan, aldus Poortvliet.
De Eerste Kamer eist dat gemeenten structureel financiële compensatie krijgen. Het vorige kabinet schoof deze hete aardappel door naar het nieuwe kabinet.
Geen enkele ervaring
Wat de Vereniging BWT verder steekt, is dat er nauwelijks met het nieuwe toezichtstelsel is geoefend. ‘Over het gehele land zijn tot nu toe slechts een kleine vijftig proefprojecten afgerond, waardoor pas één op de zes gemeenten met de nieuwe wet heeft kunnen oefenen’, schrijft Poortvliet. ‘Daartegenover staan ook nog eens vele duizenden bouwbedrijven die nog geen enkele ervaring met het vernieuwde toezicht hebben opgedaan.’
Vorig jaar maart wezen de vier grote steden erop dat de bouwproductie in gevaar komt als gemeenten onvoldoende ervaring met de Wkb kunnen opdoen. Ook toen waren er al grote problemen met het opzetten van proefprojecten.
Tijdens een deskundigenoverleg in de Eerste Kamer medio december over de invoering van de Omgevingswet trok ook de gemeente Oude IJsselstreek aan de bel. Volgens programmamanager fysieke leefomgeving André Putker zal het systeem vastlopen: voor kleine bouwondernemers. en voor particulieren die een eigen huis willen bouwen of verbouwen.
Putker voorziet een groot tekort aan gecertificeerde kwaliteitsborgers, en bijgevolg hoge tarieven. ‘We horen dat een burger voor een eenvoudige dakkapel straks ongeveer 1500 euro kwijt is aan de kwaliteitsborger. Voor een enkele woning zingt het bedrag van zo’n 6000 euro rond. Wat niet in verhouding staat tot de huidige kosten. Maar wij kunnen als gemeente niet toestaan dat er zónder kwaliteitsborger wordt gebouwd. Dus dan gaat het bouwproject gewoon niet door.’
Putker pleit ervoor de Wkb uit te stellen. Of, nog beter in zijn ogen, helemaal af te zien van de invoering van de wet.
Met de veranderingen in het toezicht komen we vast aan de gewenste 100.000 nieuwe woningen per jaar.
Bij de “paar” proefprojecten die gedaan zijn komen de kwaliteit borgers vrijwel niet opdagen op de bouw. Als reden wordt genoemd dat er geen mensen zijn. Als dit bij die paar proefprojecten al het geval is hoe moet dat dan straks worden?
Een enkele beleidswerker bij het ministerie geeft gemeenten de schuld. Al die ambtenaren moeten de overstap maken naar het bedrijfsleven en dan is dat probleem opgelost.
Gemeenten hebben echter nauwelijks technische mensen meer. Gemeenten hebben ook een ontzettend tekort aan mensen. De (goede) technische mensen bij gemeenten worden nu voor andere zaken ingezet, met name op RO domein en juridische handhaving.
Alleen de mensen die niet functioneren zullen gemeenten laten gaan. Zoals dat ook ging bij de oprichting van de omgevingsdiensten met alle gevolgen van dien.
Als die WKB doorgaat zal dit de bouw grotendeels tot stilstand brengen wat gunstig is voor enkele bedrijven rond de WKB. Schaarste en paniek is immers KASSA voor die bedrijven.
Laat die “paar” WKB gerelateerde bedrijfjes nu het van de daken schreeuwen om die WKB zo snel mogelijk in te voeren.
Onvoorstelbaar dat men nog steeds niet inziet dat beide wetten onuitvoerbaar zijn in de praktijk. Dit met name voor de vele kleinere bouwbedrijven.
Invoering zal minimaal tussen de € 10.000 en €15.000 extra gaan kosten voor een vrijstaande woning blijkt uit proefprojecten uitgevoerd door leden NVBU. Kwaliteit borgers zijn er niet en zullen er ook niet komen in deze overspannen arbeidsmarkt. Stoppen met deze opgetuigde en geld verslindende wetten. Terug naar BWT!!
Een hete bal door kaatsen…Een hele creatieve samenvoeging van iemand die een hete aardappel doorgeeft maar wel beseft dat wie kaatst, de bal kan verwachten.
Dank! Hoewel zonder meer creatief, heeft de redactie de ‘hete bal’ toch even gecorrigeerd achteraf.
Laat de oude BWT van de gemeente maar weer terugkomen.