Gemeenten die hun belastingen willen vergroenen hebben daartoe zeker mogelijkheden. Vooral de leges en de bekende afvalstoffenheffing komen daarbij in beeld. Andere maatregelen leveren wellicht niet direct veel op voor gemeentekas of milieu, maar kunnen bijvoorbeeld een ‘groene pluim’ betekenen voor burgers.
Dit blijkt uit het whitepaper Maatschappelijk verantwoord heffen en invorderen van lokale belastingen door Erik Jan Wilhelmy Damsté, juridisch adviseur bij de Regionale Belasting Groep. ‘De gedachte om (lokale) belastingheffing als instrument in te zetten om duurzaamheid te stimuleren is niet nieuw. De noodzaak is echter groter dan ooit,’ schrijft hij onder verwijzing naar het klimaatakkoord.
Financiële prikkel gering
De auteur wijst erop dat hierbij twee hoofdsporen zijn. ‘Ten eerste als middel om opbrengsten te genereren om duurzaamheidsuitgaven te bekostigen. Ten tweede om te reguleren via positieve of negatieve prikkels.’ Vooral met dat laatste is het wel uitkijken: de financiële prikkel is al snel te gering om een gedragsverandering te bewerkstelligen.
Goedwillende burger
Dat wil nog niet zeggen dat je er per definitie van af moet zien. ‘Er kunnen ook andere argumenten zijn om de belastingheffing te verduurzamen. Zo kan het een aanvulling zijn op een breder duurzaamheidsbeleid. Ook kan de wens bestaan om de administratieve lasten van duurzame maatregelen weg te nemen (denk aan groene leges). Tot slot kan een geringe korting of tegemoetkoming voor de goedwillende burger als een waardering voelen: de “groene pluim”.’
(Artikel gaat verder onder de advertentie)
Gratis whitepaper | Maatschappelijk verantwoord heffen en invorderen van lokale belastingen?
De afgelopen jaren is er steeds meer belangstelling om de belastingheffing in te zetten als beleidsinstrument, met name op het gebied van het bevorderen van duurzaamheid. Hoe kan het maatschappelijk heffen en invorderen dan worden vormgegeven? In deze whitepaper worden de juridische mogelijkheden om lokale belastingen te verduurzamen verkend.
Cadeau-effect
De auteur staat ook stil bij de nadelen, zoals het ‘cadeau-effect’: duurzaamheidsinvesteringen die toch al gedaan zouden worden, krijgen ook nog een fiscaal voordeel. Dat ligt bijvoorbeeld op de loer als je de heffing afhankelijk maakt van de energieprestatie van een gebouw.
Vooral groene leges voor energiezuinige bouw in omgevingsvergunningen, zouden in de praktijk wél werken. ‘Enschede was een van de eerste gemeenten met groene leges en het is daar een groot succes gebleken.’ En de diftar, een afvalstofheffing op basis van ‘gebruik’, is bewezen effectief.
Mogelijkheden baatbelasting
Verder blijft het pionieren voor wie dat durft, zoals met de baatbelasting. ‘In het kader van verduurzaming, en dan met name de energietransitie, biedt deze heffing wel mogelijkheden.’ Daarbij gaat het vooral om ‘gebouwgebonden financiering’ van duurzaamheidsmaatregelen. Maar zekerheid is er nog niet: er lijkt eerst een wetswijziging voor nodig te zijn.
Geef een reactie