De uitvoering van klimaat- en energiebeleid gaat gemeenten de komende jaren veel meer geld kosten dan eerder gedacht. De extra kosten van beleid dat de afgelopen jaren is toegevoegd aan hun takenpakket lopen op van 775 miljoen euro in 2025 tot ruim een miljard euro in 2030, becijferen twee adviesbureaus in een onderzoek.
Het onderzoek kosten decentrale uitvoering van het klimaat- en energiebeleid werd uitgevoerd voor de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB). De ROB gebruikt de cijfers voor een advies over de lokale kosten van het klimaat- en energiebeleid, dat voor eind maart op de planning staat. ‘De opgave is groot omdat de ambities hoog liggen en er in relatief korte tijd grote transities moeten plaatsvinden,’ schrijven de onderzoekers van Andersson Elffers Felix (AEF) en Improven.
Nieuwe uitdagingen
Gemeenten maken veruit de meeste klimaatgerelateerde kosten. Daarna volgen provincies en waterschappen. Volgens de nieuwe berekeningen komen de kosten voor gemeenten 39 procent hoger uit dan 4 jaar eerder werd ingeschat. Los van inflatie zien de onderzoekers twee factoren die de toename veroorzaken.
Zo zijn taken meegerekend die in 2020 nog buiten beschouwing bleven en zijn in de tussentijd nieuwe ‘uitdagingen’ ontstaan. Specifiek noemen de opstellers van het rapport het probleem van netcongestie, het overvol raken van het elektriciteitsnetwerk. Door capaciteitsgebrek ontstaat in steeds meer regio’s een wachtrij om bijvoorbeeld nieuwe bedrijven of woonwijken op het stroomnet aan te sluiten.
Arbeidsintensiever
Wat ook meespeelt, is dat lagere overheden de kosten die ze moeten maken hoger inschatten nu ze meer praktijkervaring hebben opgedaan. Het verduurzamen van gemeenten blijkt ‘iets arbeidsintensiever’ te zijn ‘of inzet in een iets hogere salarisschaal’ te vergen dan eerder was ingeschat. Dit bleek eerder ook al uit de ‘Lokale Warmtetransitie in Beeld’.
Handhaven
Gemeenten moeten de komende jaren onder meer aan de slag om wijken aardgasvrij te maken en nieuwe warmtenetten mogelijk te maken. Ze moeten ook allerlei regels handhaven, bijvoorbeeld op het gebied van verplichte energiebesparing door bedrijven. Verder spelen ze een rol als vergunningverlener voor duurzame-energieprojecten en moeten ze zogeheten zero-emissiezones gaan inrichten.
Alles wat een klein landje als Nederland doet om fors bij te dragen aan klimaatverbetering wordt ruimschoots teniet gedaan door het gebrek aan inzet daarvoor bij grote landen als China, Rusland en India. Luchtvervuiling door Nederland bedraagt slechts 0,4 procent van de totale luchtvervuiling in de wereld. De wijze waarop Nederland probeert ‘het beste jongetje/meisje van de klas’ te zijn, is onrealistisch. Daarenboven is het uiterst onrechtvaardig die kosten gelijkelijk over de bevolking te verdelen, aangezien de rijkste groeperingen in de samenleving veel beter in staat zijn die kosten te dragen. Naar mijn mening dienen die kosten uitsluitend gedragen te worden door ieder die meer dan anderhalf maal modaal inkomen heeft of meer dan drie ton aan eigen vermogen bezit.