Daar waar tijdens de jaarwisseling een vuurwerkverbod gold, is toch massaal afgestoken. Desondanks houden deze gemeenten vast aan het verbod. Verscheidene burgemeesters doen opnieuw een beroep op de landelijke politiek voor een landelijk afsteekverbod. Ook volgens de boa-bonden is dat nodig, effectief handhaven is anders niet mogelijk.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) noemt het ‘onwenselijk’ dat de regels voor het afsteken van vuurwerk per gemeente verschillen. Tijdens de afgelopen jaarwisseling was het in twaalf gemeenten, waaronder koploper Rotterdam, Haarlem, Nijmegen, Apeldoorn en Soest, verboden om vuurwerk af te steken. In meer dan driehonderd gemeenten gold zo’n verbod niet.
APV
In Schiedam, Haarlem, Bloemendaal, Heemstede en Soest krijgt het verbod zoals het er nu uitziet een vervolg. De gemeenten hebben het opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Haarlem wilde net als elf andere steden niet wachten op een landelijk verbod, aldus een woordvoerster namens burgemeester Jos Wienen. ‘Het vuurwerkverbod is opgenomen in de APV en geldt tot anders wordt besloten door de gemeenteraad.’
Cultuurverandering
Burgemeester Cor Lamers van Schiedam zei dat het vuurwerkverbod een cultuurverandering vereist en die kost tijd. Hij deed net als burgemeester Femke Halsema van Amsterdam en Hubert Bruls van Nijmegen opnieuw een beroep op de politiek om tot een landelijk afsteekverbod te komen.
De jaarwisseling in Schiedam verliep rustiger dan voorgaande jaren, liet de gemeente weten. Wel werd er ondanks het verbod veel vuurwerk afgestoken. De politie richtte zich tijdens oud en nieuw vooral op excessen. In aanloop naar de jaarwisseling zijn wel processen-verbaal uitgedeeld aan mensen die toch vuurwerk afstaken.
Rustiger
Ook in de gemeenten Bloemendaal en Heemstede verliep oud en nieuw rustiger dan voorgaande jaren, zegt een woordvoerster. In beide gemeenten deden zich volgens haar geen incidenten voor. Ook bleef de schade aan openbare voorzieningen beperkt. ‘Door veel mensen is gehoor gegeven aan het verbod.’
Desondanks is er toch vuurwerk afgestoken in beide Noord-Hollandse plaatsen. ‘Het is een diepgewortelde traditie die we niet in één keer kunnen ombuigen,’ aldus de woordvoerster. ‘We willen de komende jaarwisseling dan ook op deze voet verdergaan en hopen dat meer gemeenten en de landelijke politiek zich bij een vuurwerkverbod aansluiten.’
Boa’s
Een plaatselijk vuurwerkverbod zoals het in twaalf gemeenten van kracht was, werkt niet. Dat vinden de vakbonden van buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) BOA ACP en de Nederlandse Boa Bond. Volgens de bonden is een landelijk verbod nodig en is effectief handhaven anders niet mogelijk.
In de gemeentes waar het verbod gold, zoals in Amsterdam, Rotterdam en Haarlem, werd alsnog massaal vuurwerk afgestoken. ‘Van handhaven was eigenlijk geen sprake,’ zegt Ruud Kuin van de Nederlandse Boa Bond. ‘Dat is onbegonnen werk, dat wisten we eigenlijk al van tevoren. Er mocht wel volop vuurwerk worden verkocht, dan snapt niemand dat je dat niet mag afsteken in je gemeente.’
Niet te handhaven
Volgens BOA ACP wordt het vuurwerk dat wordt afgestoken ‘alleen maar ernstiger en gevaarlijker’ en zijn er signalen dat tijdens de jaarwisseling vuurwerk naar boa’s is gegooid. ‘Dit was niet te handhaven,’ zegt voorzitter Richard Gerrits. ‘Niet voor de boa’s en niet voor de politie. Dit was een opdracht die niet uitgevoerd kon worden. Dat is wat wij onder slecht werkgeverschap verstaan,’ zegt hij over de gemeentes die het verbod instelden.
Gerrits wil bij minister Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid aansturen op een landelijk verbod. Ook moeten er wat de boabonden betreft alternatieven voor consumentenvuurwerk komen, zoals door professionals geregelde vuurwerkshows.
Een lokaal afsteekverbod is ‘zoals te verwachten was’ ook volgens het Nederlands Genootschap van Burgemeesters niet te handhaven. ‘Landelijk, eenduidig beleid hierop is nodig’, zegt voorzitter Liesbeth Spies.
Voldoende capaciteit
Een vuurwerkverbod is volgens de beroepsvereniging ‘alleen effectief als dit voor heel Nederland geldt en er voldoende capaciteit is voor zowel handhaving als voor de afhandeling van zaken en de vervolging van verdachten’.
Spies zegt zich te realiseren dat velen tijdens de jaarwisseling hebben genoten van het afsteken van en kijken naar het consumentenvuurwerk. ‘Tegelijkertijd is het de vraag of de nadelen in termen van schade, letsel en overlast en de veel te grote inzet van politie, hulpdiensten en gemeenten nog in verhouding staan tot het plezier dat aan het op deze manier vieren van de jaarwisseling wordt beleefd.’ Ze pleit er dan ook voor om stapsgewijs toe te gaan naar een andere manier van vieren van de jaarwisseling, ‘die voor iedereen weer een feest kan zijn’.
Meer verboden
De VNG verwacht dat het aantal gemeenten dat tijdens de jaarwisseling een vuurwerkverbod hanteert, bij de volgende jaarwisseling toeneemt. Zolang er geen landelijke regelgeving is, zullen ‘gegarandeerd veel meer gemeenten volgen met een lokaal verbod’. Een aantal gemeenten kondigde dat al aan.
Afgelopen voorjaar hield de vereniging een peiling onder alle gemeenten. Daarbij gaf 65 procent aan voorstander te zijn van een algemeen vuurwerkverbod. ‘Conclusie was dat voor de overgrote meerderheid het plezier en de vrijheid van inwoners die vuurwerk willen afsteken, niet meer opweegt tegen alle schade die het met zich meebrengt. Milieuaspecten spelen daarin een steeds grotere rol,’ aldus een woordvoerder.
behalve de mensen die plezier beleven aan het afsteken van vuurwerk, zijn er ook mensen en dieren die daar absoluut géén plezier aan beleven. Tel daar nog bij op de milieuschade en het toenemende geweld tegen hulpverleners. Ik vraag me af of de groep die nog plezier beleeft aan het afsteken van vuurwerk inmiddels niet veel kleiner is dan de groep die voor een vuurwerkverbod is. Dit lijkt me een goed onderwerp voor een landelijk referendum. Volgens mij wordt alleen maar geschermd met ‘de traditie’, terwijl het alleen maar gaat om het geld dat in de vuurwerkhandel omgaat.