De vele nieuwe begrippen in de Omgevingswet geven in de praktijk nog problemen. Bouwactiviteiten kunnen bovendien vergunningvrij zijn, als gemeenten niet opletten. Dit euvel komt vol naar voren bij een veelvoorkomende activiteit: het plaatsen van een schutting. Een vangnetregeling moet uitkomst bieden.
De problemen met schuttingen, of erfafscheidingen zoals de officiële term luidt, manifesteren zich in de regelgeving die de ‘bruidsschat’ is gedoopt. Deze ludieke naam is bedacht voor de rijksregels die met de komst van de Omgevingswet naar gemeenten zijn overgegaan. Het gaat om een palet aan regelgeving voor monumenten, bouwwerken, open erven en terreinen en milieubelastende activiteiten (van energie en geluid tot bodemsanering en afvalwaterbeheer).
Lokale situatie
Gemeenten mogen zelf bepalen wat ze met dit ‘cadeau’ doen: de regels aanpassen, schrappen of ongewijzigd overnemen. Zij kennen de lokale situatie immers het beste en kunnen de regelgeving daarvoor passend maken. En ook concreter en duidelijker invullen dan de te algemeen geformuleerde regels op rijksniveau, die bovendien tal van uitzonderingsbepalingen kennen.
Vergunningvrij
In de bruidsschat heeft het Rijk een aantal bouwactiviteiten vergunningvrij gemaakt. Gemeenten kunnen zelf bepalen of ze aan zo’n activiteit een vergunningplicht op willen leggen. ‘Eenvoudig beter’, heet dat onder de Omgevingswet. Zolang gemeenten de in de bruidsschat opgenomen activiteit niet verbieden, mag een initiatiefnemer meteen aan de slag.
Erfafscheiding
Daarnaast hebben tal van nieuwe juridische begrippen een plek gekregen in de bruidsschatregels, ook in de artikelen over de erfafscheiding. Zo maakte de bekende aanduiding ‘achter de gevelrooilijn’ plaats voor ‘achter de voorkant’. Schuttingen die aan de zijkant van een woning worden geplaatst, grenzend aan de openbare ruimte, zijn in de bruidsschat tot 2 meter hoog vergunningvrij. Ook als dat in strijd blijkt te zijn met het gemeentelijk omgevingsplan. Daarmee mochten schuttingen van de voor- tot de achtertuin van een hoekwoning, dus over de hele zijkant, tot 2 meter hoog worden.
Verrassingen
Gemeenten die de bruidsschat een-op-een overnamen zonder eigen aanpassingen, kwamen daarmee met de inwerkingtreding van de Omgevingswet per 1 januari voor verrassingen te staan. ‘We ontdekten opeens dat we niet handhavend op konden treden tegen inwoners met een hoekwoning die een te hoge schutting plaatsen over de hele zijkant van hun perceel,’ vertelt wethouder Helmut Hermans van Zeewolde. ‘We zien we daar altijd strikt op toe bij hoekwoningen. Je wilt geen 2 meter hoge houten forten in je gemeente. Dat gaat ten koste van de ruimtelijke kwaliteit’.
LinkedIn-post
Directeur Wico Ankersmit van de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht (BWT) stelde de haperingen in de nieuwe wet rond de erfscheiding aan de kaak op LinkedIn. In een eerdere post over het onderwerp had Ankersmit er een foto van zo’n ‘voorbeeldfort’ bijgezet. Deze veroorzaakte zoveel commotie dat hij de foto inclusief zijn post op verzoek van de betreffende gemeente heeft verwijderd, wel goed voor zo’n 20.000 views en vele reacties.
Juridisch adviseur Michael Verhulst van de Omgevingsdienst Regio Nijmegen wees er bijvoorbeeld op dat gemeenten die een streng ruimtelijk beleid voeren op erfafscheidingen bij hoekwoningen, als de wiederweerga hun bruidsschat aan moeten passen om hun omgevingsplan te redden.
Vergunningcheck
Saillant detail dat Verhulst ontdekte: initiatiefnemers die voor hun geplande schutting voor de zekerheid de vergunningcheck op het Omgevingsloket invulden, krijgen de expliciete vraag voorgeschoteld of zij bij de plaatsing van de erfscheiding met de voorgevelrooilijn rekening houden. En dat terwijl dit begrip in de Omgevingswet overboord is gegooid. Een recente hernieuwde check door Gemeente.nu leert dat dit niet is aangepast. Het begrip wordt nog altijd gehanteerd, terwijl het dus in de wet is weggesaneerd.
Vangnetregeling
BWT-directeur Ankersmit voorziet nog veel jurisprudentie rond de erfscheidingen onder de Omgevingswet. Het ministerie van BZK, behartiger van de wet, wil daar niet op wachten en is met een vangnetregeling gekomen om de fout te repareren. Simpel gezegd brengt het ministerie de grens van een 2 meter hoge schutting weer terug tot halverwege de zijtuin van de woning, ofwel de vroegere voorgevelrooilijn.
Tekortkomingen
Voor wethouder Hermans illustreert het juridische euvel met de erfafscheidingen de tekortkomingen in de Omgevingswet. ‘Gelukkig wordt deze omissie nu gerepareerd, maar we zijn wel weer een half jaar verder. Door het vele uitstel van de wet zou je denken dat de regelgeving intussen goed is doordacht, maar op cruciale punten schiet ze nog tekort. Dit is zo’n punt.’
Geef een reactie